Qeyri-qanuni övladın nəfəqəsi
Qanunsuz yolla dünyaya gələn uşağın anası bu uşağın atasından onun üçün nəfəqə istəməyə haqqı varmı?
Belə ananın nəfəqə tələb etməyə haqqı yoxdur. Lakin qanunsuz doğulmuş uşağın nəfəqəsi ataya vacibdir.
Zifafdan öncə nəfəqə
Toy (nikah) mərasimi ilə zifaf gecəsi (müştərək həyatın ilk gecəsi) arasında, nə qədər ki, qız ər evinə getməyib, ərdən nəfəqə (xərclik) alması adət deyil. Əgər zövcə bir müddətdən sonra o dövrdəki nəfəqəsini tələb edərsə, onun nəfəqə almağa hüququ vardırmı? Halbuki, hələ tam şəkildə təslim olmayıb.
Nəfəqə almağa haqqı yoxdur.
Ər və arvadın təmkin barəsində iddiası
Əgər tərəflər arasında bu səbəbdən fikir ayrılığı olsa və qadın itaətini mehrlə şərt etdiyini iddia etsə, əri isə arvadının hətta mehriyə alacağı təqdirdə belə təslim olmaq fikri olmadığını açıqlasa, eyni zamanda ərin dediklərinin doğruluğunu ehtimal verən dəlillər də mövcud olsa, qadının sırf iddiası ilə ərinə nəfəqə vermək vacib olurmu, yoxsa münaqişəyə möhkəm dəlillər gətirməklə və and içməklə son qoyulmalıdır? Və bu halda kim iddiaçı və kim inkarçı sayılır?
Əgər əri ilə bir yerdə yaşayan qadının davranışından onun təslim olduğunu başa düşmək olursa və əri bunun əksini iddia edirsə, bunu sübut etməlidir. Əgər onun davranışından bunun əksi başa düşülürsə, ərinin iddiası məqbuldur.
Həyat yoldaşının övladının nəfəqəsi
Mən ərindən boşanmış bir qadınla evlənmişəm. Onun bir oğlu da var ki, o zamandan bizimlə bir yerdə yaşayır. Bu oğlanın maddi cəhətdən imkanlı olan atası, babası və nənəsi də var. Mən isə xırda bir işçi olduğuma görə indiyə kimi heç bir öhdəlik və müqavilə olmadan çətinliklə, borcla bu uşağın xərcliyini vermişəm. Sözü gedən ata, baba və nənə qanuni və şəri baxımdan bu uşağın xərcliyini mənə borcludurlarmı?
Əgər siz uşağın atası ilə müqavilə bağlamadan təmənnasız olaraq onun xərclərini ödəmişsinizsə, ondan nə isə tələb etməyə haqqınız yoxdur. Lakin onun atasının göstərişi və ya icazəsi ilə bu işi görmüşsünüzsə, nəfəqəni istəməyin maneəsi yoxdur.
Həyat yoldaşına nəfəqənin nağd şəkildə verilməsi
Həyat yoldaşının məxaricini təmin etmək üçün ərinin ona gündəlik və ya aylıq pul verməsi lazımdırmı? Vacib olan təqdirdə ərin pulun harada xərclənməsini təyin etməyə haqqı varmı?
Ərin öz həyat yoldaşına öz nəfəqə və xərclərini əldə etmək üçün vəkalət verməsinin maneəsi yoxdur və qadının bu şərtə uyğun əməl etməsi lazımdır. Bu, ərin öz həyat yoldaşına nəfəqənin əldə edilməsi üçün vəkalət verdiyi haldadır. Lakin nəfəqə haqqını onun öz öhdəsinə qoyarsa, qadın onun harada sərf olunmasında ixtiyar sahibidir.
Həyat yoldaşının müalicə xərcləri
Xəstənin müalicəsi camaat arasında hər bir insanın ilkin və zəruri ehtiyaclarından sayıldığını nəzərə alsaq, xəstə zövcənin dava-dərman xərcləri də onun nəfəqəsindən sayılırmı?
Normal və adi şəkildə müalicə olunması nəfəqədən sayılır.
Nəfəqə şamil olan hallar
Adətən qadınların hamısının ehtiyacı olan şeyləri nəfəqə olaraq arvadı üçün tədarük etmək ərə vacibdirmi? Yoxsa yalnız yemək, ev və paltar vacibdir?
Həqiqi mənada ehtiyac duyulan və kişinin almağa imkanı çatan şeylər, kişiyə vacibdir.
Vələdüzzinanın nəfəqəsi
Vələdüz-zinanın nəfəqəsi kimin öhdəsindədir?
Zina edən kişinin öhdəsindədir.
Bacının xərclərini ödəmək və onu ərindən tələb etmək
Mənim Xədicə adlı bacım, Zöhrab adında bir kişinin həyat yoldaşı olmuşdur. Bacım sağlığında əri işləmək və qazanc əldə etmək üçün Qətərə getdi. Mən 6 il ərzində bacımın və bacım qızının nəfəqə və xərcliklərini şəxsən özüm vermişəm. Bacım bizim evdə dünyadan gedəndə, onun hətta kəfən və dəfn xərclərini, habelə bacım qızı həddi-buluğa və evlənmək yaşlarına çatana kimi onun da xərclərini mən vermişəm. Bacımın əri sadaladığım bu işlərə görə mənə borcludurmu?
Bacınızın əri bütün bu müddət ərzindəki xərcləri bacınıza borcludur və bu pullar onun irsinin bir hissəsi sayılır. Əgər xərclərini borc ünvanı ilə verməyinizi bacınızla qərara almış olasınız və ya bunu göstərən aşkar dəlillər mövcud olmuş olsa, siz bu halda verdiyiniz pulları onun irsindən götürə bilərsiniz
Nəfəqədən boyun qaçırılan hallarda talaq
Əgər ər heç bir üzrlü səbəb olmadan nəfəqə verməkdən boyun qaçırarsa, qadının talaq alması caizdirmi?
Şəriət hakimi ərin əmlakından nəfəqəni ödəməlidir. Əgər bu iş mümkün olmasa, talaq verməyi onun qarşısında vəzifə qoymalıdır. Talaq vermədiyi təqdirdə özü şəxsən ona talaq verəcəkdir.
Əri itkin düşmüş qadının hökmü
Əri itkin düşmüş qadının vəzifəsi nədir? Bu müddətdə onun nəfəqəsi haradan təmin olunmalıdır?
Əri itkin düşmüş qadın barədə bir neçə hal mümkündür:1) Əgər bir xəbər gələnə qədər gözləyərsə, eybi yoxdur və onun nəfəqəsi ərinin malından ödənilməlidir.2) Əgər vəli və ya başqası tərəfindən (xərclərinə) kömək edən olsa, gözləməlidir. Yalnız ağır məşəqqət və ya mühüm bir zərər meydana çıxan halda, şəriət hakimi onun talağını verə bilər. 3) Bu iki haldan başqa hallarda şəriət hakiminə müraciət edə bilər. O, 4 il müddətində onun itdiyi məntəqələrdə axtarış aparacaq. Heç bir məlumat əldə etmədiyi təqdirdə öncə onun vəlisinə talaq təklifi verəcəkdir. O, talaq verməsə, hakimin özü talaq verəcək, sonra qadın talaq iddəsi saxlayacaqdır. (Hərçənd rici talaq iddəsi saxlaması ehtimalı güclü olsa da, mümkün olan qədər ehtiyat tərk edilməməlidir.) Bundan sonra ərə gedəcəkdir. Qız iddədə olan zaman birinci əri tapılıb qayıtsa, ərə getməyə üstünlük verilir. İddədən sonra gəlsə – hətta qadın yenidən ərə getməmişsə – talaq öz qüvvəsindədir. Yalnız iki tərəfin razılığı və yeni oxunan əqdi ilə qayıtmaq imkanı vardır.
Yoxsul ata və ananın nəfəqəsi
Ehtiyacı olan ata və ananın xərclərini təmin etmək onların oğlanlarının öhdəsindədirmi? Yoxsa qazancı olan qızlarının da öhdəsindədir?
Bu cəhətdən oğlanla qız arasında heç bir fərq yoxdur. Ata və ananın xərclərini ödəmək onların hər ikisinə vacibdir.
