şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Zahirən nəfəqə atanın öhdəsindədir. Əgər mehriyə nağd olsa, o da atanın öhdəsinə düşür. Oğlanın öhdəsinə düşdüyü (mehriyənin nağd olduğu) təqdirdə isə dəlinin sağalacağını gözləmək olar. Sağalmayacağı təqdirdə isə, atanın öhdəsinə düşəcəkdir.

Əri itkin düşmüş qadın barədə bir neçə hal mümkündür:1) Əgər bir xəbər gələnə qədər gözləyərsə, eybi yoxdur və onun nəfəqəsi ərinin malından ödənilməlidir.2) Əgər vəli və ya başqası tərəfindən (xərclərinə) kömək edən olsa, gözləməlidir. Yalnız ağır məşəqqət və ya mühüm bir zərər meydana çıxan halda, şəriət hakimi onun talağını verə bilər. 3) Bu iki haldan başqa hallarda şəriət hakiminə müraciət edə bilər. O, 4 il müddətində onun itdiyi məntəqələrdə axtarış aparacaq. Heç bir məlumat əldə etmədiyi təqdirdə öncə onun vəlisinə talaq təklifi verəcəkdir. O, talaq verməsə, hakimin özü talaq verəcək, sonra qadın talaq iddəsi saxlayacaqdır. (Hərçənd rici talaq iddəsi saxlaması ehtimalı güclü olsa da, mümkün olan qədər ehtiyat tərk edilməməlidir.) Bundan sonra ərə gedəcəkdir. Qız iddədə olan zaman birinci əri tapılıb qayıtsa, ərə getməyə üstünlük verilir. İddədən sonra gəlsə – hətta qadın yenidən ərə getməmişsə – talaq öz qüvvəsindədir. Yalnız iki tərəfin razılığı və yeni oxunan əqdi ilə qayıtmaq imkanı vardır.

Əgər əri ilə bir yerdə yaşayan qadının davranışından onun təslim olduğunu başa düşmək olursa və əri bunun əksini iddia edirsə, bunu sübut etməlidir. Əgər onun davranışından bunun əksi başa düşülürsə, ərinin iddiası məqbuldur.

Əgər əri ilə bir yerdə yaşayan qadının davranışından onun təslim olduğunu başa düşmək olursa və əri bunun əksini iddia edirsə, bunu sübut etməlidir. Əgər onun davranışından bunun əksi başa düşülürsə, ərinin iddiası məqbuldur.

Əgər hər iki tərəf mehrus-sunnənin məşhur fətvaya görə 500 dirhəm (gümüş pul) olduğunu bilirdilərsə, eybi yoxdur və gərək hal-hazırda işlənən pulla hesablasınlar. Amma hər ikisinin, yaxud birinin bundan xəbəri yox idisə, ehtiyat budur ki, mehriyənin miqdarında bir-birləri ilə müsalihə etsinlər.

Kişinin onu çəkindirməyə haqqı yoxdur. Amma cinsi ləzzətlər tamamilə aradan gedərsə, bu halda ərin hüquqlarına maneə törətdiyinə görə, qadın onun icazəsi olmadan nəsə bir müstəhəb əməllə məşğul olmağa haqqı yoxdur.

1) Qadın yaxınlığa razı olmazdan öncə mehriyəni tələb etməyə haqqı var. Hətta ərinin mehriyəni ödəmək üçün imkanı olmasa belə . 2) Ərin mehriyəsi yoxdursa, xərcliyini verməlidir. 3) Bu şərait illərlə davam etsə, belə ki, qadının zərərə düşməsinə və ya şiddətli məşəqqətinə səbəb olsa, şəriət hakimi əri talaq verməyə məcbur edəcək: əgər talaq verməsə, şəriət hakimi özü talaq verəcək və mehriyənin yarısı, ödəmək imkanı əldə edənə kimi ərin öhdəsində qalacaqdır.

1) Qadın yaxınlığa razı olmazdan öncə mehriyəni tələb etməyə haqqı var. Hətta ərinin mehriyəni ödəmək üçün imkanı olmasa belə . 2) Ərin mehriyəsi yoxdursa, xərcliyini verməlidir. 3) Bu şərait illərlə davam etsə, belə ki, qadının zərərə düşməsinə və ya şiddətli məşəqqətinə səbəb olsa, şəriət hakimi əri talaq verməyə məcbur edəcək: əgər talaq verməsə, şəriət hakimi özü talaq verəcək və mehriyənin yarısı, ödəmək imkanı əldə edənə kimi ərin öhdəsində qalacaqdır.

Əgər qız mehriyəni və şirbahanı ərindən mehriyə adı ilə alsa, onun bir qismini cehiz almağa sərf etsə və artıq qalanı hər bir kəsə versə, caizdir.

Bakirəlik və ya hər bir kamal və qüsursuzluq şərt olunduğu halda – istər əqddə qeyd olunmuş olsun, istərsə də əqddən öncə – əgər bunun əksi sübuta yetərsə, fəsx hüququ vardır. Əgər duxul (yaxınlıq) baş verməyibsə, mehriyyə bütövlükdə götürülür və əgər baş veribsə mehrul-müsəmma (yəni onun kimi eyibsiz qadının adi mehriyyəsi) ödənilir, sonra tədlis edən şəxsdən alır.

Əgər hər iki tərəf bu şərtə razı olarlarsa, bu şərt səhihdir.

Şəriət hakimi ərin əmlakından nəfəqəni ödəməlidir. Əgər bu iş mümkün olmasa, talaq verməyi onun qarşısında vəzifə qoymalıdır. Talaq vermədiyi təqdirdə özü şəxsən ona talaq verəcəkdir.