Bu cəhətdən oğlanla qız arasında heç bir fərq yoxdur. Ata və ananın xərclərini ödəmək onların hər ikisinə vacibdir.
Zahir budur ki, qadın öz möhlətsiz mehriyəsini almamış özünü mütləq (qeydsiz-şərtsiz) şəkildə ərinə təslim etməyə bilər və bu müddətdə ərinə vacibdir ki, onun nəfəqəsini versin.
“Mehriyə tələb olunan zaman ödəməlidir”, – deyə şərt olunarsa, qadının mehriyəni tələb etməyə haqqı var. Əgər təslim olmamaqda mehriyənin verilməməyinə istinad olunarsa, nəfəqə də almağa haqqı var. Əgər “ərin imkan daxilində ödəyəcəyi” şərt edilsə və ya ürf və adət baxımından bunu sübut edən dəlillər mövcud olsa, ərin imkanı olmadığı təqdirdə qadının bunu tələb etməyə haqq yoxdur. Belə olan halda təslim olmasa, nəfəqə almağa haqqı yoxdur.
1) Qadın yaxınlığa razı olmazdan öncə mehriyəni tələb etməyə haqqı var. Hətta ərinin mehriyəni ödəmək üçün imkanı olmasa belə . 2) Ərin mehriyəsi yoxdursa, xərcliyini verməlidir. 3) Bu şərait illərlə davam etsə, belə ki, qadının zərərə düşməsinə və ya şiddətli məşəqqətinə səbəb olsa, şəriət hakimi əri talaq verməyə məcbur edəcək: əgər talaq verməsə, şəriət hakimi özü talaq verəcək və mehriyənin yarısı, ödəmək imkanı əldə edənə kimi ərin öhdəsində qalacaqdır.
Yaxşı olar ki, bir müddət ona qarşı səbir və təmkinlə yanaşasınız, ona öyüd-nəsihət verəsiniz və mehr-məhəbbətinizi ona göstərəsiniz. Bəlkə bu yolla onun rəftar və davranışı dəyişdi və iş talaqla nəticələnmədi. Vacib və haram olmayan əməllərlə bağlı çox da tələbkarlıq etməyin. Müsbət nəticə əldə etməsəniz, ondan ayrıla bilərsiniz. Yazdığınız kimi bu qadın naşizə (inadkar, sözə baxmayan) və bakirədirsə, nəfəqə almaq haqqı yoxdur. Əgər talaq almaq istəsə, talağı xül’idir: mehriyyəni və bu kimi bir şey bağışlamaqdan başqa, habelə, ərin razılığından başqa yolla mümkün olan deyil.
Əgər əri ilə bir yerdə yaşayan qadının davranışından onun təslim olduğunu başa düşmək olursa və əri bunun əksini iddia edirsə, bunu sübut etməlidir. Əgər onun davranışından bunun əksi başa düşülürsə, ərinin iddiası məqbuldur.
Əgər hər iki tərəf bu şərtə razı olarlarsa, bu şərt səhihdir.
Qadının bu bəhanələri gətirməklə təslim olmaqdan boyun qaçırmağa haqqı yoxdur. Əri ona böhtan atmışdırsa, şəriət hakiminin yanına getməli və onun cəzalandırılmasını istəməlidir. Yalnız qadının onu bağışladığı halı istisna etmək olar.
Sözü gedən borc hal-hazırda tələb olunursa, mənzil də öz şənindən – ad-sanından artıqdırsa, mənzili öz ad-sanına layiq bir mənzillə dəyişməli və aralarındakı fərqi borcunu ödəmək üçün sərf etməlidir.
Ya müsalihə etməli, ya da bu günün qiyməti ilə hesablamalıdır.
Bakirəlik və ya hər bir kamal və qüsursuzluq şərt olunduğu halda – istər əqddə qeyd olunmuş olsun, istərsə də əqddən öncə – əgər bunun əksi sübuta yetərsə, fəsx hüququ vardır. Əgər duxul (yaxınlıq) baş verməyibsə, mehriyyə bütövlükdə götürülür və əgər baş veribsə mehrul-müsəmma (yəni onun kimi eyibsiz qadının adi mehriyyəsi) ödənilir, sonra tədlis edən şəxsdən alır.
1) Onların hər biri ayrı-ayrılıqda mehrul-misl ödəməlidirlər. 2) Əgər (bir nəfərdən) təkrar olunarsa, zahirən, bir mehriyədən artıq ödəməməlidir. Amma əgər mehriyəni ödəyib yenidən təcavüz etsə mehriyə də təkrar olunar.
