şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Bu torpaqları sizin ata-babalarınız abadlaşdırmışdırsa, ondan qabaq isə sahibsiz idisə, irs qanunu əsasında onların vərəsələrinə çatır. Habelə onlar bu torpaqları pulla (satın) almışlarsa və bu torpaqların keçmişinə dair heç bir sənəd mövcud deyilsə, şahid və sübut da yoxdursa, mülk kimin əlindədirsə, onunkudur. Yəni, sizin əcdadlarınızın mülkü olmuşdur və irs qanununa əməl etməlisiniz.

Əgər mülkü və torpaq sahəsini onun ixtiyarına versə, eybi yoxdur, bu halda qüvvədədir və “lazım” hədiyyə sayılır. Nə qədər ki, torpaq sahibi sağdır, torpağın xeyir-mənfəəti onunkudur.

Arvada verilən hədiyyə “lazım” hədiyyə deyil, lakin onu geri almaq məkruhdur.

Bəli, pozmaq (qüvvədən salmaq) ixtiyarı vardır.

Əgər orada olmayan (qaib) övlad həddi-buluğa çatmışdırsa, sözü gedən vəkalətin faydası (etibarı) yoxdur. Həddi-buluğa çatmamışsa, (atanın hədiyyə etməsi təklikdə) kifayətdir və vəkilə ehtiyac yoxdur.

Əgər qürbət qəsdi ilə (Allaha yaxınlaşmaqdan ötrü) olmuşdursa, (geri almaq) işkallıdır.

Əgər onun binasının yenidən inşasına ümid yoxdursa, habelə o kənddə başqa hamama ehtiyac yoxdursa ki, bu yeri satıb ona sərf etsinlər, bu halda yazdığınız şeyləri həyata keçirə bilərsiniz.

Əgər şəriət baxımından bu torpaqlar vəqfin hərimidirsə, icarə edən şəxsin onları abad etməyə haqqı olmamışdır və malikinə də çevrilməyəcəkdir. Torpağın icarə müddəti sona çatana qədər, icarə edən şəxsin ondan istifadə etməyə haqqı var və onun icarə haqqını ödəməlidir. Mütəvəllinin də bunu ondan almağa haqqı yoxdur. Lakin icarə müddəti bitəndən sonra icarə edən şəxs üçün heç bir haqq qalmır.

Kəhrizə ziyan gətirəcəyi təqdirdə ehtiyat vacib budur ki, o dərin quyu qazılmasın. Əgər qazılmışdırsa və kəhriz sahibləri ziyan görmüşlərsə, müsalihə (razılaşma) etməlidirlər. Əks təqdirdə o su ilə qüsl və dəstəmaz almağın işkalı var.

Bu məscid yaxın gələcəkdə təmir olunmayacaqsa, kitabları həmin şəhərdə və ya kənddə yerləşən digər məscidlərə aparmaq olar. Təmir olunandan sonra isə onları əvvəlki yerlərinə qaytarsınlar.

O avadanlığa ehtiyac yoxdursa, satıb pulunu həmin məscidə xərcləyin. Buna görə ki, belə hallarda onları vəqf edən, yaxud hədiyyə edən insanların nəzərinə (məqsədlərinə) daha yaxın olan, onları (avadanlıqları) həmin məsciddə istifadə etməkdir. Bu məscidin onlara ehtiyacı yoxdursa, başqa məsciddə istifadə edə bilərsiniz.

Əgər mümkündürsə mütəvəllidən, mütəvəlli olmayan halda isə şəri hakimdən həmin yeri məscidin inşası üçün icarəyə götürsünlər. Məhəllənin inanılmış və nüfuzlu adamlarından bir qrupu bu sənədi imzalasınlar ki, unudulmasın. Hər il icarə haqqını Seyyidüş-şühədanın (əleyhis-səlam) əzadarlıq məclislərinə sərf etsinlər. İcarə müddəti də müəyyən və məhdud olsun ki, bu müddət bitəndən sonra yenidən icarə etsinlər.

Mümkün olan qədər məscidin imam camaatı oradan istifadə etməlidir. Əgər mümkün olmasa icarə versinlər və icarədən əldə olunan vəsaiti məscidin imamına xərcləsinlər. Məscidin imamının buna ehtiyacı olmasa, məscidin digər ehtiyaclarına sərf olunsun

Caiz deyil. Yalnız bu halda olar ki, bu avadanlığın ümumi şəkildə vəqf olunması məlum olsun.

O torpaq sahəsinin vəqf olmasına dair heç bir sənəd yoxdursa və Hüseyniyyənin tikilməsi qəbirlərin açılmasına səbəb olmasa, maneəsi yoxdur.