şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Əgər (kişi) qaçmışdırsa və qayıdacağına ümid yoxdursa, habelə qadın dözülməz məşəqqətə düşmüşdürsə və belə bir kişi ilə yaşamaq onun üçün mümkün deyilsə, şəriət hakimi onun talağını verə bilər. Amma əgər gözləyə bilirsə, habelə ərinin qayıdacağına ehtimal varsa və onunla yaşamaq mümkündürsə, onun hökmü “talağı verilməmək”dir.

Onların arasındakı mübahisə həddindən artıq çətin və dözülməz məşəqqətə səbəb olana qədər böyüsə və ər şəxsən talaq verməkdən boyun qaçırsa bu halda talaq vermək qazıya caizdir və qazınin verdiyi talaq ricidir. Lakin (talaq fikrindən) qayıdandan sonra yenə də bir-birləri ilə yola getməsələr, yenidən talaq verəcəkdir. Belə ki, bu talaq üçüncü dəfə veriləndə “bain” talağına çevriləcəkdir.

Əri itkin düşmüş qadın barədə bir neçə hal mümkündür:1) Əgər bir xəbər gələnə qədər gözləyərsə, eybi yoxdur və onun nəfəqəsi ərinin malından ödənilməlidir.2) Əgər vəli və ya başqası tərəfindən (xərclərinə) kömək edən olsa, gözləməlidir. Yalnız ağır məşəqqət və ya mühüm bir zərər meydana çıxan halda, şəriət hakimi onun talağını verə bilər. 3) Bu iki haldan başqa hallarda şəriət hakiminə müraciət edə bilər. O, 4 il müddətində onun itdiyi məntəqələrdə axtarış aparacaq. Heç bir məlumat əldə etmədiyi təqdirdə öncə onun vəlisinə talaq təklifi verəcəkdir. O, talaq verməsə, hakimin özü talaq verəcək, sonra qadın talaq iddəsi saxlayacaqdır. (Hərçənd rici talaq iddəsi saxlaması ehtimalı güclü olsa da, mümkün olan qədər ehtiyat tərk edilməməlidir.) Bundan sonra ərə gedəcəkdir. Qız iddədə olan zaman birinci əri tapılıb qayıtsa, ərə getməyə üstünlük verilir. İddədən sonra gəlsə – hətta qadın yenidən ərə getməmişsə – talaq öz qüvvəsindədir. Yalnız iki tərəfin razılığı və yeni oxunan əqdi ilə qayıtmaq imkanı vardır.

Əri itkin düşmüş qadın barədə bir neçə hal mümkündür:1) Əgər bir xəbər gələnə qədər gözləyərsə, eybi yoxdur və onun nəfəqəsi ərinin malından ödənilməlidir.2) Əgər vəli və ya başqası tərəfindən (xərclərinə) kömək edən olsa, gözləməlidir. Yalnız ağır məşəqqət və ya mühüm bir zərər meydana çıxan halda, şəriət hakimi onun talağını verə bilər. 3) Bu iki haldan başqa hallarda şəriət hakiminə müraciət edə bilər. O, 4 il müddətində onun itdiyi məntəqələrdə axtarış aparacaq. Heç bir məlumat əldə etmədiyi təqdirdə öncə onun vəlisinə talaq təklifi verəcəkdir. O, talaq verməsə, hakimin özü talaq verəcək, sonra qadın talaq iddəsi saxlayacaqdır. (Hərçənd rici talaq iddəsi saxlaması ehtimalı güclü olsa da, mümkün olan qədər ehtiyat tərk edilməməlidir.) Bundan sonra ərə gedəcəkdir. Qız iddədə olan zaman birinci əri tapılıb qayıtsa, ərə getməyə üstünlük verilir. İddədən sonra gəlsə – hətta qadın yenidən ərə getməmişsə – talaq öz qüvvəsindədir. Yalnız iki tərəfin razılığı və yeni oxunan əqdi ilə qayıtmaq imkanı vardır.

Əri itkin düşmüş qadın barədə bir neçə hal mümkündür:1) Əgər bir xəbər gələnə qədər gözləyərsə, eybi yoxdur və onun nəfəqəsi ərinin malından ödənilməlidir.2) Əgər vəli və ya başqası tərəfindən (xərclərinə) kömək edən olsa, gözləməlidir. Yalnız ağır məşəqqət və ya mühüm bir zərər meydana çıxan halda, şəriət hakimi onun talağını verə bilər. 3) Bu iki haldan başqa hallarda şəriət hakiminə müraciət edə bilər. O, 4 il müddətində onun itdiyi məntəqələrdə axtarış aparacaq. Heç bir məlumat əldə etmədiyi təqdirdə öncə onun vəlisinə talaq təklifi verəcəkdir. O, talaq verməsə, hakimin özü talaq verəcək, sonra qadın talaq iddəsi saxlayacaqdır. (Hərçənd rici talaq iddəsi saxlaması ehtimalı güclü olsa da, mümkün olan qədər ehtiyat tərk edilməməlidir.) Bundan sonra ərə gedəcəkdir. Qız iddədə olan zaman birinci əri tapılıb qayıtsa, ərə getməyə üstünlük verilir. İddədən sonra gəlsə – hətta qadın yenidən ərə getməmişsə – talaq öz qüvvəsindədir. Yalnız iki tərəfin razılığı və yeni oxunan əqdi ilə qayıtmaq imkanı vardır.

Başqa kişiyə ərə getməyə haqqı yoxdur. Yalnız o halda ərə gedə bilər ki, onun ölümünə yəqin etmiş olsun, yaxud şəriət hakiminə müraciət etmiş olsun ki, sözü gedən şəxs barəsində araşdırma aparmağa göstəriş versin və şəri mərhələləri keçəndən sonra onun talağını versin.

Başqa kişiyə ərə getməyə haqqı yoxdur. Yalnız o halda ərə gedə bilər ki, onun ölümünə yəqin etmiş olsun, yaxud şəriət hakiminə müraciət etmiş olsun ki, sözü gedən şəxs barəsində araşdırma aparmağa göstəriş versin və şəri mərhələləri keçəndən sonra onun talağını versin.

Səhih deyil.

Sözü gedən talağın hər bir halda səhihliyinə hökm olunur. Ona görə ki, sualda fərz olunanlara əsasən ərin talaqdan öncə yaxınlıq iddiası məqbul deyil. Onun öz etirafına görə şahidlər zahiri baxımdan adil olmuşlar. Biz batinlərə əsasən əməl etməyə vəzifəli deyilik. Buna görə də bu talağın heç bir eybi yoxdur. Yalnız bir halda eybi ola bilər ki, o, öz iddiasını şəri dəlillərlə sübuta yetirmiş olsun.

Yaxşı olar ki, bir müddət ona qarşı səbir və təmkinlə yanaşasınız, ona öyüd-nəsihət verəsiniz və mehr-məhəbbətinizi ona göstərəsiniz. Bəlkə bu yolla onun rəftar və davranışı dəyişdi və iş talaqla nəticələnmədi. Vacib və haram olmayan əməllərlə bağlı çox da tələbkarlıq etməyin. Müsbət nəticə əldə etməsəniz, ondan ayrıla bilərsiniz. Yazdığınız kimi bu qadın naşizə (inadkar, sözə baxmayan) və bakirədirsə, nəfəqə almaq haqqı yoxdur. Əgər talaq almaq istəsə, talağı xül’idir: mehriyyəni və bu kimi bir şey bağışlamaqdan başqa, habelə, ərin razılığından başqa yolla mümkün olan deyil.

Yaxşı olar ki, bir müddət ona qarşı səbir və təmkinlə yanaşasınız, ona öyüd-nəsihət verəsiniz və mehr-məhəbbətinizi ona göstərəsiniz. Bəlkə bu yolla onun rəftar və davranışı dəyişdi və iş talaqla nəticələnmədi. Vacib və haram olmayan əməllərlə bağlı çox da tələbkarlıq etməyin. Müsbət nəticə əldə etməsəniz, ondan ayrıla bilərsiniz. Yazdığınız kimi bu qadın naşizə (inadkar, sözə baxmayan) və bakirədirsə, nəfəqə almaq haqqı yoxdur. Əgər talaq almaq istəsə, talağı xül’idir: mehriyyəni və bu kimi bir şey bağışlamaqdan başqa, habelə, ərin razılığından başqa yolla mümkün olan deyil.

Yaxşı olar ki, bir müddət ona qarşı səbir və təmkinlə yanaşasınız, ona öyüd-nəsihət verəsiniz və mehr-məhəbbətinizi ona göstərəsiniz. Bəlkə bu yolla onun rəftar və davranışı dəyişdi və iş talaqla nəticələnmədi. Vacib və haram olmayan əməllərlə bağlı çox da tələbkarlıq etməyin. Müsbət nəticə əldə etməsəniz, ondan ayrıla bilərsiniz. Yazdığınız kimi bu qadın naşizə (inadkar, sözə baxmayan) və bakirədirsə, nəfəqə almaq haqqı yoxdur. Əgər talaq almaq istəsə, talağı xül’idir: mehriyyəni və bu kimi bir şey bağışlamaqdan başqa, habelə, ərin razılığından başqa yolla mümkün olan deyil.

İddə zamanı öz bağışladığınız məbləğə dönmüş və bu barədə ərinizə məlumat vermişsinizsə, öz bağışladığınızı geri almağa haqqınız var. Əgər iddə sona çatana kimi ona məlumat verməmişsinizsə, kifayət deyil (geri almağa haqqınız yoxdur). Dəftərxana müdiri bu işi öhdəsinə götürmüş və işinə laqeyd və məsuliyyətsiz yanaşmışdırsa, zamindir.

Xül’i talaq həyata keçmişdir və qadın (bu talaqdan) qayıtmayınca, kişinin qayıtmağa haqqı yoxdur.

Arvadına talaq vermiş kişi pul alıb dönə bilər. Əgər verdiyi talaq rici talaq deyilsə, yenidən əqd oxunmasına ehtiyac var.