مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مسافرت در ماه رمضان حرام نيست، ولى اگر براى فرار از روزه باشد مكروه است.

حدیث مزبور از احادیث مشهوره است، البتّه اجمال آن به‌طور متواتر در کتب شیعه و اهل سنّت نقل‌شده است؛ ولى مفصّل و مشهور آن تنها در بعضى از کتب شیعه آمده است و مرحوم «شیخ عبدالله بحرانى» در کتاب «عوالم» آن را با سند خود، از جابر بن عبدالله انصارى، از حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) نقل کرده است؛ و چون بعضى از رجال این سند در میان بزرگان موردگفتگو است بهتر این است که به‌قصد رجاء خوانده شود و در این صورت روزه باطل نمی‌شود.

اگر چيزى را به‌زور در گلوى روزه‌دار بريزند، يا سر او را در آب فروبرند، روزه‌اش باطل نمی‌شود، ولى اگر مجبورش كنند كه خودش افطار كند، مثلاً به او بگويند اگر غذا نخورى ضرر جانى يا مالى به تو می‌زنیم و او براى جلوگيرى از ضرر، غذا بخورد روزه‌اش باطل مى‏شود.

شخصی که می‌خواهد مسافت شرعی (21/5 کیلومتر) را طی کند و اذان ظهر را در شهر یا روستای محل زندگی خود یا حد ترخص آن یا جایی که بخواهد حداقل ده روز بماند نباشد مسافر بوده و نباید روزه بگیرد و به‌طورکلی در هر موردى که نماز شكسته است روزه را بايد ترك كرد و درجایی كه نماز را بايد تمام بخواند (مانند كسى كه شغلش مسافرت است و يا در محلی قصد ماندن ده روز كرده) بايد روزه را بگيرد.

هرگاه روزه روز معيّنى غير از ماه رمضان بر انسان واجب باشد (مثل‏ اين‏كه نذر كرده نيمه‏ شعبان را روزه بگيرد) بنا بر احتياط واجب نبايد در آن روز مسافرت كند و اگر در سفر است چنانچه امكان دارد درجایی قصد توقّف ده روز كند و آن روز را روزه بگيرد.

درجايى كه‏ احتمال می‌دهد غبار يا دود به حلق برسد بايد بنا بر احتیاط واجب از رفتن به آن مکان دوری نماید، ولى اگر يقين يا گمان داشته باشد به حلق نمی‌رسد روزه‌اش صحيح‏ است.

احتياط واجب آن است كه روزه‌دار به‌جايى نرود كه می‌داند چيزى در گلويش می‌ریزند يا مجبورش می‌کنند كه روزه را افطار كند، امّا اگر قصد رفتن كند و نرود يا بعد از رفتن چيزى به خوردش ندهند روزه‌اش صحيح است.

روزه را در سفر نمی‌توان انجام داد حتی در مکه و مدینه مگر اینکه قصد ده روز کند و سه روز روزه مستحبی در مدینه یک استثناء است.

اگر نذر روزه‏ كند ولى روز آن را معیّن نسازد نمی‌تواند آن را در سفر به‌جا آورد، حتّی اگر نذر کند در سفر روزه بگیرد یا فلان روز را روزه بگیرد خواه در سفر باشد یا در حضر، این نذر هم اشکال دارد.

لازم است تمام افراد از كشيدن سيگار و استعمال هرگونه دخانيات درهرحال پرهيز كنند بعلاوه سبب باطل شدن روزه می‌شود بنا بر احتياط واجب و اگر عمداً انجام دهند احتياط واجب قضاي روزه است و کفاره عمد دارد.

انجام این کار کراهت دارد.

هرگاه فراموش کند مسافر است، يا فراموش كند كه روزه مسافر باطل است و در اين حال روزه بگيرد، بنا بر احتياط واجب بايد روزه را قضا كند.