مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

1. بخشی عام و بخشی خاص است.2. در فرض سوال باید درآمد موقوفه را صرف نیازمندان کنید.3. در حد یک زندگی ساده و خالی از تشریفات.

متولی می تواند حق الزحمه خود را طبق نظر کارشناس بگیرد.

كسى كه مالى را وقف مى‏ كند بايد براى هميشه مال را وقف كند و وقف را نمی توان مشروط کرد که به هنگام ضرورت آن را فسخ کند .

گاهى اوقات ميّت به اين صورت نوشته است كه «فلان زمين وقف شده است» اين تعبير خبر مى‏دهد كه آن زمين در زمان حيات او وقف شده مثل آنكه بگويد «فلان شخص از من طلب دارد» اينها غير از وصيّت است و از ثلث حساب نمى‏شوند.

هرگاه كسى چيزى را وقف كند از ملك او خارج مى‏شود نه او، و نه ديگران نمى‏توانند آن را بفروشند، يا ببخشند و هيچ كس از آن ارث نمى‏برد، ولى در بعضى از موارد فروختن آن جايز است.

وقف مشاع جايز است، يعنى مى‏توان مثلًا، دو دانگ از خانه يا مزرعه‏اى را وقف كرد

اگر كسى وصيّت كند «بعد از من فلان محل يا فلان چيز را وقف كنيد»، اين وصيّت را مانند ديگر وصاياى ميّت از ثلث حساب مى‏كنيم و بر ورثه لازم است به اين وصيّت و ديگر وصايا عمل كنند و اگر مجموع آنها از ثلث بيشتر بود به نسبت از هر كدام كم مى‏كنيم تا به قدر ثلث برسد.

جایز نیست.

بعد از تحقّق وقف، املاك وقفى را نمى‌توان تغيير داد مگر اينكه ضرورتى ايجاب كند؛ مثلاً ملك موقوفه در آن شرايط هيچ فايده‌اى براى مصارف وقف نداشته باشد. بنابراین چنانچه در حال و آينده نياز به استفاده از آن مكان مطابق نيّت واقف نباشد (مثل آب‌انبار در زمان ما) مى‌توان براى ساير كارهاى عامّ المنفعه از آن استفاده كرد. و در صورتى كه امكان استفاده از آن مكان نباشد مى‌توانند آن را بفروشند و مكان ديگرى خريده و از آن براى كارهاى عام‌المنفعه استفاده كرد.

معامله اموال موقوفه باطل است، ولى هرگاه طورى خراب شود كه نتوانند استفاده‏اى را كه براى آن وقف‌شده ببرند، مثلاً فرش مسجد طورى پاره شود كه نتوان از آن براى نماز در مسجد استفاده كرد فروش آن اشكالى ندارد، همچنين مصالح کهنه‌ای كه بعد از تعمير و نوسازى مسجد زياد مى‏آيد، ولى پس از فروختن بايد پول آن را در همان مسجد به همان مصرف برسانند و اگر ممكن نشود به مصرفى كه به مقصود واقف نزدیک‌تر است و اگر نيازى نباشد در مساجد ديگر مصرف كنند.

در صورتى که شرکتى داراى سهامى باشد، و این سهام به صورت اموالى مانند کارخانه، ساختمان و امثال آن بوده باشد، وقف آن سهام مانعى ندارد و بعد از حصول وقف، بازگرداندن آن میسّر نیست; حتّى وقف سهم مشاع در اموال هم مانعى ندارد و تغییر ارزش سهام نیز تأثیرى بر صحت وقف ندارد و عموم ادلّه وقف و همچنین اطلاقات شامل این مورد مى شود و مانعى از شمول نیست.

وقف باید چیزی باشد که عین آن باقی بماند و از منافع آن استفاده شود بنابراین منافع مالی مانند حمل گوسفند را می توان وقف کرد که از شیر و پشمش استفاده کنند ولی وقف منافعی مانند میوه که اصل آنها باقی نمی ماند صحیح نیست.