مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مخارجى را كه براى به دست آوردن فايده می‌کند، مانند خرج باربرى و دلالى و غير آن جزء مخارج كسب حساب می‌شود.

زمین‌ها يا مغازه‌هایی كه بايد خمس آن‌ها حساب شود گاهى به‌مرورزمان قيمت بالايى پیداکرده‌اند كه به طبع خمس آن‌ها سنگين می‌شود؛ درواقع ارزش امروز آن بايد مخمّس شود ولى ما اجازه می‌دهیم اگر كسى نتواند ارزش امروز آن را حساب كند (كه معمولاً همين است) به ارزش روز خريد خمس را حساب كنند و اگر بعداً آن را فروخت، مقدار تفاوت قيمت روز خريد و امروز را حساب كنند و خمس آن را بپردازند. البته اگر قيمت زمان خريد بسيار ناچيز باشد ما می‌گوییم قيمتى بين خريد و ارزش امروز را محاسبه كنند و اگر بعداً فروختند خمس باقى آن را بپردازند.

اگر در يك سال منفعتى نبرد، بنا بر احتياط واجب نمى‏تواند مخارج آن سال را از منافع سال بعد كم كند.

قرض‌هایى که بر ذمّه انسان آمده خواه براى هزینه زندگى باشد یا خسارت و غرامت و یا غیر این‌ها، می‌تواند از درآمد سال آن‌ها را ادا کند، ولى قرض‌هایى را که به اقساط می‌پردازد فقط قسط‌هایی را که در آن سال باید بپردازد جزء مخارج آن سال محسوب می‌شود.

این کار مانعی ندارد.

ماندن زن در خانه او جایز است و می‌تواند از خوراک و پوشاک او استفاده کند و ما اجازه می‌دهیم وجوه شرعیّه آن را بر ذمّه بگیرد و هر وقت توانایى پیدا کرد بپردازد و از امربه‌معروف و نهى از منکر با زبان نرم در مورد نماز و وجوه شرعیّه خوددارى نکند.

هر زمان مبل و کمدها را توانستید بفروشید خمس آن را ادا کنید.

درصورتی‌که مربوط به همان سال باشد می‌توانید کسر کنید.

هرگاه در ابتداى سال براى مخارج خود قرض کند و قبل از تمام شدن سال منفعتى ببرد می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید و اگر در تمام سال منفعتى نبرد و براى مخارج خود قرض نماید می‌تواند قرض خود را از منافع سال‌های بعد ادا کند.

كسى كه از اوّل تكليف، خمس نداده و درآمدهايى پیداکرده و وسايلى براى زندگى خود خريده است و الآن متوجّه وظيفه خمس شده و مى‏خواهد تكليف خود را درباره آن ادا كند و زندگى خود را پاك نمايد اگر از منافع كسب، چيزى را كه به آن احتياج ندارد خريده و يك سال از خريد آن گذشته بايد خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چيزهاى ديگرى كه به آن‌ها نياز دارد مطابق شأن خود خريده، پس اگر بداند در بين سالى كه در آن سال فايده برده آن‌ها را خريده است لازم نيست خمس آن را بدهد و اگر نداند كه در بين سال يا بعد از تمام شدن سال بوده بنا بر احتياط واجب بايد با حاكم شرع يا نماينده او مصالحه كند، يعنى تمام اموال مشكوك خود را حساب كرده و حاكم شرع بدهى او را از جهت خمس به‏ مقدارى تخمين مى‏زند و با او مصالحه می‌کند و با پرداخت آن تمام اموالش پاك می‌شود.

بدهکار می‌تواند اگر مجتهد صلاح ببیند با او یا نماینده او مقدار بدهى خود را دست‌گردان کند و به ذمّه بگیرد و به اقساط بپردازد؛ ضمناً در این صورت می‌تواند در تمام مال تصرّف نمايد و اگر بعدازآن منافعى از آن مال به دست آيد مال خود اوست.

اگر يقين ندارید خانه يا غذاى او از پول غير مخمّس تهيّه شده، تصرّف در آن مانعى ندارد؛ و اگر يقين دارید ما به شما اجازه می‌دهیم تصرّف كنید و معادل خمس آن را كه تصرّف کرده‌اید به سادات نيازمندى بپردازید؛ و اگر تمكّن نداريد بر ذمّه بگيرید و هر موقع كه توانستید، بپردازید.