حکم جایگزینی پول مخمّس بعد از دو سال
اگر پول مخمّس خرج گردد و بعد از دو سال به همان مقدار پول به دست بیاید خمس به آن تعلّق می‌گیرد؟
آنچه در سررسید سال وسط باقی بوده است خمس ندارد ولی آنچه در سال دوم جبران شده، خمس دارد.
جبران سرمايه هزينه شده از سود آخر سال
اگر شخصی در ابتدای سال منافعی نداشته باشد و از سرمایه خرج کند، می‌تواند سرمایه هزینه شده را از سود آخر سال کسر کند؟
هرگاه در ابتداى سال منافعى نداشته باشد و از سرمايه خرج كند، امّا پيش از تمام شدن سال منفعتى ببرد، در اين صورت مىتواند آنچه را از سرمايه برداشته از منافع كم كند.
نحوه محاسبه بدهی‌ها برای تعیین مبلغ خمس جهت پرداخت
کسی که تا امروز خمس نداده است، آیا هنگام محاسبه اموال خود می‌تواند بدهی‌های چند سال گذشته و آینده خود را نیز محاسبه کند؟
با توجه به این که اموال فعلی را محاسبه می کنید باید بدهی های فعلی را محاسبه نمایید.
جبران سرمايه تلف‌شده از منافع کسب
اگر شخصی مقداری از سرمایه را به سبب کسب‌وکار از دست بدهد، می‌تواند آن مقدار را از منافع جبران کند؟
اگر چيزى از سرمایه به خاطر کسب‌وکار از بين برود به‌طوری‌که جزء ضرر معامله حساب شود، مىتواند مقدار آن را از منافع بردارد، ولى اگر به‌واسطه حوادث ديگرى از بين برود (مانند سرقت و امثال آن) نمی‌تواند آن را از منافع كم كند، مگر اينكه با سرمايه باقيمانده نتواند كسبى كه سزاوار شأن اوست انجام دهد.
کسر مخارج کسب
آیا برای محاسبه خمس می‌توان مخارج کسب را از درآمد کسر کرد؟
مخارجى را كه براى به دست آوردن فايده می‌کند، مانند خرج باربرى و دلالى و غير آن جزء مخارج كسب حساب می‌شود.
جبران غير مال سرمایه‌ای تلف‌شده از منافع
اگر مالی که سرمایه نیست از بین برود، می‌توان آن را از منافع جبران کرد؟
هرگاه غير از سرمايه چيز ديگرى از اموال او به خاطر شكستن و سوختن و سرقت و غير آن از بين برود اگر در همان سال به آن احتياج دارد مىتواند آن را از منافع همان سال تهيّه كند.
چگونگی محاسبه خمس اموال صغیری که پدر خمسش را داده
اگر پدر خمس اموال فرزند را قبل از این‌که به سن بلوغ برسد از اموال خودش (نه اموال صغیر) بپردازد با توجه به این‌که بعد از بلوغ به اموال وی خمس تعلق می‌گیرد صغیر به‌محض بلوغ وظیفه دارد خمس اموال را پرداخت کند یا تنها باید خمس افزایش قیمت و اموال جدید را باید بپردازد؟
تنها خمس افزایش قیمت و اموال جدید باید پرداخت شود.
جایگزینی منافع به‌جای هدیه
شخصی در احکام خمس هدیه به مرجعی رجوع کرده که قائل به خمس هدیه نیست، حال اگر شخص بخواهد برای خود موبایل بخرد؛ آیا می‌تواند فعلاً از پول هدیه‌ای که به او دادند موبایل بخرد و یک ماه بعد، از پولی که کارکرده و مقدار آن به‌اندازه‌ی قیمت همان گوشی است را جایگزین پول هدیه کند؟
در فرض سؤال می‌توانید از درآمد همان سال جایگزین نمایید.
عدم کسر قرض‌های غیرضروری از منافع
اگر شخصی برای امری غیرضروری مانند خرید ملکی که به آن احتیاجی ندارد قرض نماید، آیا می‌تواند آن را از منافع سال کم کند؟
اگر خمس را با حاكم شرع يا وكيل او دستگردان كند و بخواهد در سال بعد بپردازد نمىتواند از منافع آن سال كسر كند، مثلاً اگر دو هزار تومان خمس بدهكار است و از منافع سال بعد بيست هزار تومان بيشتر از مخارجش دارد بايد خمس بيست هزار تومان را بدهد و دوهزارتومانی كه از باب خمس بدهكار است از بقيّه بپردازد.
محاسبه خمس بر اساس طلا یا دلار به جهت کاهش ارزش پول
آیا هنگام محاسبه اموال جهت پرداخت خمس می‌توان اموال را با طلا یا مثلاً دلار ارزش سنجی نمود و خمس را بر همان اساس پرداخت کرد تا بعداً مشمول افزایش قیمت و دادن خمس مجدد به دلیل کاهش ارزش پول نشود؟
باید باهمان پولی که معاملات صورت می گیرد محاسبه کنند.
خمس قرض‌هایی که به‌صورت اقساط می‌پردازد
آیا شخص می‌تواند قرض‌های اقساطی خود را از منافع همان سال یا سال بعد کسر نماید؟
قرض‌هایى که بر ذمّه انسان آمده خواه براى هزینه زندگى باشد یا خسارت و غرامت و یا غیر این‌ها، می‌تواند از درآمد سال آن‌ها را ادا کند، ولى قرض‌هایى را که به اقساط می‌پردازد فقط قسط‌هایی را که در آن سال باید بپردازد جزء مخارج آن سال محسوب می‌شود.
