مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

آنچه در سررسید سال وسط باقی بوده است خمس ندارد ولی آنچه در سال دوم جبران شده، خمس دارد.

هرگاه در ابتداى سال منافعى نداشته باشد و از سرمايه خرج كند، امّا پيش از تمام شدن سال منفعتى ببرد، در اين صورت مى‏تواند آنچه را از سرمايه‏ برداشته از منافع كم كند.

درصورتی‌که می‌دانید خمس آن را نداده، مشمول خمس است.

اگر چيزى از سرمایه به خاطر کسب‌وکار از بين برود به‌طوری‌که جزء ضرر معامله حساب شود، مى‏تواند مقدار آن را از منافع بردارد، ولى اگر به‌واسطه حوادث ديگرى از بين برود (مانند سرقت و امثال آن) نمی‌تواند آن را از منافع كم كند، مگر اين‏كه با سرمايه باقيمانده نتواند كسبى كه سزاوار شأن اوست انجام دهد.

مخارجى را كه براى به دست آوردن فايده می‌کند، مانند خرج باربرى و دلالى و غير آن جزء مخارج كسب حساب می‌شود.

هرگاه غير از سرمايه چيز ديگرى از اموال او به خاطر شكستن و سوختن و سرقت و غير آن از بين برود اگر در همان سال به آن احتياج دارد مى‏تواند آن را از منافع همان سال تهيّه كند.

جایگزین می‌شود و خمس ندارد.

در فرض سؤال می‌توانید از درآمد همان سال جایگزین نمایید.

این کار مانعی ندارد.

اگر خمس را با حاكم شرع يا وكيل او دستگردان كند و بخواهد در سال بعد بپردازد نمى‏تواند از منافع آن سال كسر كند، مثلاً اگر دو هزار تومان خمس بدهكار است و از منافع سال بعد بيست هزار تومان بيشتر از مخارجش دارد بايد خمس بيست هزار تومان را بدهد و دوهزارتومانی كه از باب خمس بدهكار است از بقيّه بپردازد.

ما در موردمحاسبه خمس، چهار چيز از اموال مقلدین را باوجود این‌که خمس به آن‌ها تعلق‌گرفته استثناء می‌کنیم؛ زیرا اين کار سبب تشويق مردم به‌حساب اموالشان می‌شود. آن چهار چيز عبارت‌اند از:1. خانه مسكونى: همچنين خانه‌های ييلاقى كه درخور شأن و مورداستفاده باشد، نيز همين حكم را دارد.2. وسيله نقليه شخصى: اگر وسيله نقليه براى استفاده شخصى و كار باهم باشد بايد به نسبتِ مقدارى كه براى كار است، خمس آن محاسبه شود.3. لوازم زندگى: اعم از وسایل درون منزل و حتى تلفن همراه مشروط به اينكه وسيله كسب نباشد و اگر استفاده تلفن همراه، مشترک استفاده می‌شود به همان ترتيب كه در مورد وسيله نقليه بيان شد عمل می‌شود.4. زیورآلات بانوان: تا حدّى كه متعارف است و شأن او اقتضا می‌کند.ضمناً به مراجعه‌کنندگان متذكّر شويد تمامی موارد مذکور خمس دارد، زیرا از ابتدا پول آن‌ها مخمّس نبوده است، امّا از باب ارفاق به آن‌ها می‌بخشیم.

قرض‌هایى که بر ذمّه انسان آمده خواه براى هزینه زندگى باشد یا خسارت و غرامت و یا غیر این‌ها، می‌تواند از درآمد سال آن‌ها را ادا کند، ولى قرض‌هایى را که به اقساط می‌پردازد فقط قسط‌هایی را که در آن سال باید بپردازد جزء مخارج آن سال محسوب می‌شود.