مصالحه خمس به مقدار کمتر باوجود تمکّن مالی
در صورت اشتغال ذمّه به خمس و تمکّن از ادای آن، مصالحه آن به مقدار کمتر چه حکمی دارد؟
درصورتیکه حاکم شرع مصلحت بداند میتواند این کار را انجام دهد.
درصورتیکه حاکم شرع مصلحت بداند میتواند این کار را انجام دهد.
درصورتیکه مربوط به همان سال باشد میتوانید کسر کنید.
خمس را بايد دو قسمت كرد: يك قسمت آن سهم مبارك امام علیهالسلام است و نيم ديگر سهم سادات. سهم سادات را بايد بنابراحتیاط واجب به مجتهد داد، یا با اجازه مجتهدی که از او تقلید میکند به سادات فقير يا يتيم نيازمند، يا ساداتى كه در سفر واماندهاند و نيازمند هستند، بدهد (هرچند در محل خود فقير نباشند) ولى سهم امام علیهالسلام را در زمان ما بايد به مجتهد عادل که از او تقلید میکند يا نمایندهی او تحویل داد تا در مصارفى كه مورد رضاى امام علیهالسلام است از مصالح مسلمين مخصوصاً ادارهی حوزههاى علميّه و مانند آن مصرف كند.
خمس سال قبل را بپردازد و بعد خمس امسال را محاسبه کند.
بعد از پرداختن اقساط، قیمت اضافی مشمول خمس است.
خمس و سهم امام (علیهالسلام) باید به دست امام برسد و در زمان غیبت چارهای جز این نیست که به دست نائبان امام برسد و قطعاً با نظارت آنها صحیحتر مصرف میشود و امّا اینکه بعضی از مراجع مانند ما گفتهایم به مرجع تقلید بپردازند از باب حکم حاکم است، نه از باب فتوا؛ زیرا مصالح زیادی در این کار وجود دارد.
اگر چيزى از سرمایه به خاطر کسبوکار از بين برود بهطوریکه جزء ضرر معامله حساب شود، مىتواند مقدار آن را از منافع بردارد، ولى اگر بهواسطه حوادث ديگرى از بين برود (مانند سرقت و امثال آن) نمیتواند آن را از منافع كم كند، مگر اينكه با سرمايه باقيمانده نتواند كسبى كه سزاوار شأن اوست انجام دهد.
اگر قیمت زیادى براى آن میپردازند بعید نیست که مصداق اسراف و مشمول خمس باشد مگر اینکه براى امر مهمی تهیّه شود.
ما در موردمحاسبه خمس، چهار چيز از اموال مقلدین را باوجود اینکه خمس به آنها تعلقگرفته استثناء میکنیم؛ زیرا اين کار سبب تشويق مردم بهحساب اموالشان میشود. آن چهار چيز عبارتاند از:1. خانه مسكونى: همچنين خانههای ييلاقى كه درخور شأن و مورداستفاده باشد، نيز همين حكم را دارد.2. وسيله نقليه شخصى: اگر وسيله نقليه براى استفاده شخصى و كار باهم باشد بايد به نسبتِ مقدارى كه براى كار است، خمس آن محاسبه شود.3. لوازم زندگى: اعم از وسایل درون منزل و حتى تلفن همراه مشروط به اينكه وسيله كسب نباشد و اگر استفاده تلفن همراه، مشترک استفاده میشود به همان ترتيب كه در مورد وسيله نقليه بيان شد عمل میشود.4. زیورآلات بانوان: تا حدّى كه متعارف است و شأن او اقتضا میکند.ضمناً به مراجعهکنندگان متذكّر شويد تمامی موارد مذکور خمس دارد، زیرا از ابتدا پول آنها مخمّس نبوده است، امّا از باب ارفاق به آنها میبخشیم.
لازم نيست انسان بهقصد صيد جواهرات در دريا فرو برود بلكه اگر بهقصد ديگرى برود و جواهراتى به دستش آيد بايد خمس آن را بدهد.
اگر اجمالاً میدانیم کسى عقیده به خمس دارد و خمس نمیدهد ولى نمیدانیم خصوص مالى را که به ما داده خمس به آن تعلقگرفته یا نه مثل اینکه احتمالاً اموالی از طریق ارث به او رسیده، یا وام گرفته و احتمال میدهیم این مال از آنها باشد، تصرّف در چنین مالى اشکال ندارد و خمس آن لازم نیست، همچنین قبول دعوت اینگونه اشخاص و یا نمازخواندن در خانه آنها جایز است، مگر اینکه بدانیم غذایى را که تهیهکرده و یا خانه او از پولهایى است که خمس آن را نداده.