چيزى را كه افراد مستحق از باب خمس يا زكات مىگيرند خمس ندارد، هرچند از مخارج سالشان به عللى زياد بيايد، ولى اگر از مالى كه از اين طريق به او رسيده منفعتى ببرد، مثلاً از درختى كه از باب خمس به او داده‌شده ميوهاى به دست آورد بايد خمس آن مقدارى كه از مخارج سالش زياد آمده بپردازد.
اگر مقدار آن دقیقاً معلوم نیست می‌توانید خمس را نصف کنید و هرکدام به مرجع خود بدهد.
چنانچه از شیر و پشم آن‌ها و مانند آن براى مصارف شخصى استفاده می‌کنند خمس ندارد اگر تنها براى کود زراعت و خرد کردن خرمن است حکم سرمایه و ابزار کار دارد و همچنین اگر از آن‌ها به‌عنوان بهره‌برداری کسبى استفاده می‌کنند.
«گنج» مالى است كه در زیرزمین، يا كوه، يا ديوار، يا درون درخت پنهان كرده باشند و در عرف به آن گنج گويند.
كسى كه درآمد اضافى ندارد نياز به‌قرار دادن سال خمسى ندارد؛ به‌طور مثال کارمندانی که در ماه حقوق مشخصی می‌گیرند و مقدار حقوقشان به‌قدری است که معمولاً تا پایان همان ماه (و حتی زودتر) خرج می‌شود، چنانچه درآمد دیگری نداشته باشند و مخارجشان بیش از درآمدشان یا مساوی آن باشد سال خمسی برای آن‌ها لازم نیست ولی با توجه به اینکه غالباً درآمد اضافی جزئی دارند لازم است به خاطر همان، سال خمسی برای خود قرار دهند.
هرگاه غير مال التّجاره مالى دارد كه خمس آن را داده يا اصلاً خمس ندارد (مانند ارث) چنانچه قيمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد بايد خمس اضافه قيمت را بدهد، همچنين اگر گوسفندى را كه خمسش داده چاق شود بايد خمس آنچه زياد شده بعد از فروش بدهد.
هر زمان مبل و کمدها را توانستید بفروشید خمس آن را ادا کنید.
هر کس درآمدى زائد بر مخارجش دارد باید سال خمسى داشته باشد و بعد از گذشتن سال اموال خود را تخمیس کند و تفاوتى بین زن و مرد ازاین‌جهت نیست.
آنچه معمولاً موردنیاز است خمس ندارد هرچند استفاده‌نشده باشد؛ اما هرگاه واقعاً مقدارى از آن زائد بر نیاز بوده باشد خمس دارد، بنا بر احتیاط واجب
اگر به‌عنوان پیش‌خرید به‌حساب ریخته شود و برای استفاده شخصی (نه کسب درآمد) ثبت‌نام نموده‌اید و به آن نیاز دارید، مبلغ واریزشده مشمول خمس نیست. ولى چنانچه به‌صورت ودیعه باشد خمس دارد.
هرگاه سال بر آن گذشته باشد خمس به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
