مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مدرسه دينى را می‌شود از زكات ساخت؛ ولى مدرسه غیردینی را نمی‌شود، مگر این‌که علم واجبى باشد و مَن به الکفایه در آن نباشد به آن نيّت اشكالى ندارد.

گوسفند 5 نصاب دارد: (40) گوسفند و زكات آن يك گوسفند است و كمتر از آن زكات ندارد. (121) گوسفند و زكات آن دو گوسفند است. (201) گوسفند و زكات آن سه گوسفند است. (301) گوسفند و زكات آن چهار گوسفند است. (400) گوسفند و بالاتر، كه بايد براى هر صد تاى آن‌ها يك گوسفند بدهد و مقدارى كه از صد تا كمتر است زكات ندارد و ميان دو نصاب نيز زكات نيست، يعنى اگر گوسفندان به (40) رسيده است تا به نصاب دوم كه (121) گوسفند است نرسد، فقط يك گوسفند مى‏دهد و همچنين در نصاب‌های بعد.

نقره نيز دو نصاب دارد: نصاب اوّل 105 مثقال معمولى است كه اگر به آن مقدار برسد و شرايط ديگر در آن جمع باشد بايد چهل‌ویک آن را (دو و نيم درصد) به‌عنوان زكات بپردازد و اگر به اين مقدار نرسد زكات آن واجب نيست. نصاب دوم 21 مثقال است، يعنى اگر 21 مثقال به 105 مثقال اضافه شود بايد زكات تمام 126 مثقال را بدهد و هرگاه كمتر از 21 مثقال اضافه شود فقط زكات 105 مثقال واجب است و زيادى زكات ندارد، همچنين هرقدر بالا رود، ولى براى آسان شدن حساب اگر انسان دو و نيم درصد از طلا و نقره كه دارد بدهد زكاتى را كه بر او واجب بوده داده، گاهى هم بيشتر از مقدار واجب داده است.

اگر محصول زراعت او خوب و بد دارد بايد زكات هرکدام را از خود آن بدهد و يا قيمتش را حساب كند و نمى‏تواند زكات همه را از جنس بد بدهد و اگر همه را از خوب بدهد بهتر است.

اگر انسان نان‌خور كسى باشد، ولى قبل از غروب نان‌خور ديگرى شود، زكات فطره او بر عهده شخص دوم است، مثل اين‏كه دختر پيش از غروب به خانه شوهر رود كه شوهرش بايد فطره او را بدهد.

هرگاه كسى بعد از غروب روز آخر ماه از دنيا برود، بايد فطره او و عيالاتش را از مالش بدهند، ولى اگر پيش از غروب بميرد واجب نيست و درصورتی‌که عيالاتش داراى شرايط وجوب فطره هستند خودشان بايد زكات فطره را بپردازند.

هرگاه انسان كسى را اجير كند و شرط نمايد كه مخارج او را نيز بدهد (مانند خدمتكار) بايد فطره او را هم بدهد، ولى در مورد كارگرانى كه مخارج آن‌ها بر عهده صاحب‌کار است و اين مخارج جزئى از مزد آن‌ها محسوب می‌شود، فطره آن‌ها بر صاحب‌کار واجب نيست، همچنين در میهمان‌خانه‌ها و مانند آن، كه معمول است كاركنان غذاى خود را در همان‏جا مى‏خورند و اين در حقيقت جزء حقوق آن‌ها محسوب می‌شود، فطره آن‌ها بر خودشان است، نه بر صاحب‌کار.

طفل شیرخوارى كه از مادر يا دايه شير مى‏خورد، فطره او بر كسى‏ است كه مخارج مادر يا دايه را مى‏پردازد و اگر از اموال خود آن طفل خرجش را بردارند فطره او بر كسى واجب نيست، نه بر خودش و نه بر ديگرى.

مخارج سربازها در سربازخانه‌ها يا ميدان جنگ بر عهده دولت است، ولى فطره آن‌ها بر دولت واجب نيست و اگر شرايط در خودشان جمع است بايد زكات فطره خود را بدهند.

زنى كه شوهرش مخارج او را نمى‏دهد و نان‌خور ديگرى است فطره‏اش بر عهده كسى است كه نان‌خور او مى‏باشد و اگر زن غنى است و از مال خود خرج مى‏كند بايد شخصاً فطره را بدهد.

زکات فطره آن‌ها بر هیچ‌کس واجب نیست; مگر این‌که چند روزى از ایّام آخر ماه رمضان در یکجا باشند، ولى اگر سحرها مرتباً یکجا باشند، بر عهده صاحب آن منزل است.

با توجّه به این که دانشجویان محترم معمولا غذا خریدارى مى کنند، هر چند با قیمت نازل باشد، زکات فطره بر خودشان است، یا بر کسى که خرجى آنها را مى دهد.