مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

کم‌وزیاد کردن چیزى که رکن نیست اگر عمدى نباشد اشکالى ندارد و اگر از روى عمد باشد نماز را باطل می‌کند، مانند کم‌وزیاد کردن یک سجده.

چند چيز در سجده به رجاء ثواب الهى مطلوب است:1. بعد از سر برداشتن از ركوع درحالی‌که بدن آرام است براى رفتن به سجده تكبير گويد و همچنين بعد از سجده اوّل و نيز براى رفتن به سجده دوم.2. مردان اوّل دست‌ها را به زمين بگذارند و زنان اوّل زانوها را.3. علاوه بر پيشانى، بينى را نيز بر چيزى كه سجده بر آن صحيح است بگذارد.4. در حال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و مقابل گوش روبه‌قبله بگذارد.5. در سجده دعا كند و حاجات خود را از خداوند بخواهد و از دعاهاى خوب و مناسب اين دعا است: «يا خَيْرَ الْمَسْؤولينَ وَ اوْسَعَ الْمُعْطينَ ارْزُقْنِى‏ وَ ارْزُقْ عِيالى‏ مِنْ فَضْلِكَ فَإنَّكَ ذُوالْفَضْلِ الْعَظيمِ» يعنى: «اى بهترين كسى كه مردم از او حاجت مى‏طلبند و اى بهترين بخشندگان، به من و عيالم از فضل خودت روزى بده كه تو داراى فضل عظيمى».6. بعد از سجده روى ران چپ بنشيند و روى پاى راست را بر كف پاى چپ بگذارد (اين را تَوَرّك گويند).7. در میان دو سجده هنگامى ‏كه بدن آرام است «اسْتَغْفِرُ الله وَ اتُوبُ الَيْهِ» گويد.8. سجده را طولانى كند و تسبيح و حمد و ذكر خدا گويد و صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد.9 در موقع نشستن دست‌ها را روى ران بگذارد.10 به هنگام بلند شدن، اوّل زانوها را از زمين بردارد و بعد دست‌ها را.

شايسته است كه بدن در موقع گفتن اقامه آرام باشد و اقامه را از اذان آهسته‌تر بگويد و فاصله جمله‌ها را كمتر كند و میان اذان و اقامه يك گام بردارد، يا كمى بنشيند، يا سجده كند، يا دعا نمايد، يا دو ركعت نماز به‌جا آورد.

اگر هنوز از سجده نگذشته و داخل در عمل بعد نشده است باید یک سجده دیگر بجا آورد.

اگر شك دارد كه سجده يا تشهد را فراموش كرده يا نه واجب نيست قضا كند و اگر مى‏داند يكى را فراموش كرده، امّا نمى‏داند کدام‌یک بوده، هر دو را قضا كند و هرکدام را اوّل به‌جا آورد مانعى ندارد.

هرگاه كسى يك يا چند سجده نماز را فراموش كرد، نماز صحیح است ولی بايد قضاى آن را بعد از نماز به‌جا آورد (البته اگر دو سجده از یک‌رکعت فراموش شود نماز باطل است) و بنا بر احتیاط واجب سجده‌ی سهو به‌جا می‌آورد.

نماز صحیح است و سجده و تشهد فراموش‌شده قضا ندارد.

اگر عمداً این کار را کرده باشد نماز او اشکال دارد ولی اگر جاهل قاصر بوده نماز صحیح است و فقط باید بعد از نماز سجده سهو بجا آورد به خاطر سجده اضافه.

نماز صحیح است و احتیاط مستحب آن است که سجده سهو انجام دهد.

هرگاه در پيشانى دمل و مانند آن باشد و نتواند آن را بر مهر و مانند آن بگذارد می‌تواند مهر را در کنار پيشانى يا در هر دو طرف قرار دهد و مهر را در هر دو طرف آن‌قدر از زمين بلند كند كه دمل در وسط آن قرار گيرد به‌شرط اين‏كه از چهار انگشت بسته بلندتر نباشد و هرگاه دمل يا زخم تمام پيشانى را گرفته باشد بايد به يكى از دو طرف بيرون پيشانى سجده كند و اگر ممكن نيست چانه را بر مهر می‌گذارد و اگر آن‌هم ممكن نيست هر جاى از صورت كه ممكن شود بر مهر بگذارد و اگر به هيچ جاى از صورت ممكن نشود بايد به‌اندازه‏اى كه می‌تواند خم شود.

در مورد تقيّه می‌تواند بر فرش و مانند آن سجده نمايد و لازم نيست براى نماز به‌جاى ديگرى رود تا روى مهر سجده كند، ولى اگر در همان‌جا بتواند روى سنگ يا بوريا و مانند آن سجده كند واجب است.

اگر پیشانی مقداری با مهر در تماس باشد (بندانگشت) سجده صحیح است ولی اگر به این مقدار نیز نباشد می‌تواند سر را روی مهر بکشد تا چادر کنار رود و اگر این هم میسر نبود ذکر واجب را قطع کند، یکدست را از زمین بردارد و چادر را از روی پیشانی کنار بزند و دست را روی زمین بگذارد و ذکر واجب سجده را بگوید.