عدم جواز کسر مخارج سالى که سود نکرده از منافع سال بعد
آیا میتوان مخارج سال قبل که منفعتی نبرده از منافع سال بعد کم کند؟
اگر در يك سال منفعتى نبرد، بنا بر احتياط واجب نمىتواند مخارج آن سال را از منافع سال بعد كم كند.
اگر در يك سال منفعتى نبرد، بنا بر احتياط واجب نمىتواند مخارج آن سال را از منافع سال بعد كم كند.
این کار جایز است؛ ولى اگر میخواهد از حج خود بهطور کامل نتیجه بگیرد تمام اموال خود را پاک کند؛ بنابراین چنانچه پول قربانى و احرام آنها از پول مخمّس باشد حج صحیح است و إلاّ اشکال دارد و درهرحال گناه کرده است.
ما در موردمحاسبه خمس، چهار چيز از اموال مقلدین را باوجود اینکه خمس به آنها تعلقگرفته استثناء میکنیم؛ زیرا اين کار سبب تشويق مردم بهحساب اموالشان میشود. آن چهار چيز عبارتاند از:1. خانه مسكونى: همچنين خانههای ييلاقى كه درخور شأن و مورداستفاده باشد، نيز همين حكم را دارد.2. وسيله نقليه شخصى: اگر وسيله نقليه براى استفاده شخصى و كار باهم باشد بايد به نسبتِ مقدارى كه براى كار است، خمس آن محاسبه شود.3. لوازم زندگى: اعم از وسایل درون منزل و حتى تلفن همراه مشروط به اينكه وسيله كسب نباشد و اگر استفاده تلفن همراه، مشترک استفاده میشود به همان ترتيب كه در مورد وسيله نقليه بيان شد عمل میشود.4. زیورآلات بانوان: تا حدّى كه متعارف است و شأن او اقتضا میکند.ضمناً به مراجعهکنندگان متذكّر شويد تمامی موارد مذکور خمس دارد، زیرا از ابتدا پول آنها مخمّس نبوده است، امّا از باب ارفاق به آنها میبخشیم.
خمس منزل مسكونى و اسباب و اثاثیه منزل و وسيله سوارى (اگر دارید) را با شما مصالحه كرديم. بقيّه اموال و داراییها مانند پول نقد و پسانداز و مطالبات و مواد خوراکی موجود در منزل و همچنین مواد مصرفی را محاسبه کنید بدهیهاى مربوط به آن را كسر كرده، خمس باقيمانده را يكجا يا تدريجاً ارسال فرمايید.
درصورتیکه صاحبان آن را نشناسد و مقدار آن را نداند تخمیس میشود و اگر سال هم بر آن گذشته باشد به خاطر گذشتن سال، بار دیگر تخمیس میشود.
هرگاه براى استخراج گنج، مخارجى كرده، مقدار آن را كم میکند و خمس بقيّه را میدهد.
مخارج و هزينه استخراج معدن و تصفيه آن (درصورتیکه احتياج به تصفيه دارد) و همچنين اجارهای را كه جهت معدن میپردازد از آن كم میشود و باقيمانده خمس دارد، ولى مخارج سال از درآمد معدن كسر نمیشود.
هرگاه وام طبق ضوابط شرعيّه باشد، اشكال ندارد ولى پول غير مخمّس را بايد تخميس كنيد.
اگر شک دارد، بگوید انشاءالله خمس آن را داده است.
درصورتیکه احتمال میدهد پدر خمس را داده اشکالی ندارد در غیر این صورت باید خمس آن را بدهد.
شخصى كه حساب خمسى ندارد هرگاه بخواهد به حج مشرّف شود بايد به اموال خود رسيدگى كند. چنانچه تاريخ اولین درآمدش را بداند، آنچه از اموال و دارايىها كه بر مبناى اولین درآمد، سال بر آن گذشته خمس دارد و اگر تاريخ اولین درآمد را نداند، آنچه در طول سال نزد او بوده خمس دارد و آنچه مشكوك است خمس ندارد و تخميس لباس احرام كفايت نمىكند، بلكه بايد تمام هزينه حج يا عمره تخميس گردد؛ و بسیار بجاست كه حجاج محترم از اين فرصت الهى استفاده كرده و آنها كه تاکنون تمام اموالشان را تخميس نكردهاند خمس آن را بپردازند تا هم به وظيفه واجب خويش عمل كنند و هم مشمول بركات الهى شوند.
این کار جایز است; ولى اگر میخواهد از حج خود بهطور کامل نتیجه بگیرد تمام اموال خود را پاک کند.