مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر قبلاً به‌عنوان مهریه پذیرفته‌شده، ملک عروس است و نمی¬توان آن را جزء سهم‌الارث قرارداد؛ مگر اینکه در همان زمان شرط کند که معادل آن از ارث پسر کسر شود و پسر نیز پذیرفته باشد.

باید فرض کنیم که پدر قبلاً فوت کرده و سهمیه‌ای از او به این فرزند رسیده است و سهمیّه او منتقل به یتیمان او می‌شود و باز فرض می‌کنیم که پسر قبلاً فوت کرده و از اموالى که قبلاً داشته است سهمى به پدر و سهمى به فرزندان او می‌رسد، خلاصه اینکه هرکدام از اموال دیگرى طبق قانون ارث سهمى می‌برند و آن سهم منتقل به ورثه آنها می‌شود.

در مسئله قاتل در ارث، دلیل خاص دارد بعلاوه فلسفه متفاوتی دارد و در وصیت تملیکی شخص مالک، خود چیزی را در اختیار قرار داده ولی در ارث، کسی می‌خواهد به زور اموال را دریافت کند.

در فرض سؤال حاجب هستند.

در چنین صورتى ضامن جریره می‌تواند دیه را باز پس بگیرد یعنى نه ارث می‌برد و نه دیه را می‌پردازد.

هرگاه وارث فقط يك دايى يا يك خاله باشد همه مال به او مى‏رسد و اگر هم دايى و هم خاله باشد (و همه پدر و مادرى يا پدرى يا مادرى باشند) مال به‌طور مساوى ميان آنها قسمت می‌شود و احتياط مستحب آن است كه با يكديگر مصالحه كنند.

هرگاه وارث همسر و برادر و خواهر مادری به همراه برادر و خواهر پدری یا پدر و مادری و یا هر دو باشد همسر سهم خود را می‌برد، خواهر و برادر مادری یک‌سوم اصل مال را می‌برد و مابقی بین سایرین تقسیم می‌شود مثلاً اگر تمام مال شش تومان باشد، سه تومان به شوهر و دو تومان به برادر و خواهر مادرى و يك تومان به برادر و خواهر پدر و مادرى مى‏رسد.

سهم ارث عمو و عمّه و دايى و خاله را (درصورتی‌که همه پدر و مادرى باشند كه غالباً چنين هستند) مى‏توان چنين خلاصه كرد: به يك عمو يا يك عمّه تمام مال مى‏رسد و اگر وارث چند عمو يا چند عمّه باشند به‌طور مساوى مى‏برند و اگر هم عمو و هم عمّه باشند عمو دو برابر عمّه می‌برد و اگر يك دايى يا يك خاله باشد تمام مال به او مى‏رسد و اگرچند دايى يا چند خاله باشد، يا هم دايى و خاله باشند، مال را به‌طور مساوى تقسيم مى‏كنند و هرگاه عمو و عمّه و دايى و خاله باشند، عمو و عمّه دو سهم مى‏برند و دايى و خاله يك سهم و هر عمو دو برابر عمّه می‌برد، امّا سهم دايى و خاله مساوى است.

دیه او با دیگران تفاوتی ندارد چون مسلمان است یا به تبعیت اسلام پدر و مادر و یا کبیر می‌شود و خودش اسلام را می‌پذیرد و (هرچند زمینه نامناسبی دارد ولی مانند فرزندی که زمینه بیماری را از پدر و مادر به ارث برده و می‌تواند با رعایت موازین بهداشتی و درمانی نه‌تنها بیمار نشود بلکه قوی‌تر از پدر و مادر و افراد معمولی شود). او نیز با رعایت احکام اسلام و خودسازی می‌تواند به قرب الهی برسد. ولی احکام خاصی هم دارد مانند نبودن ارث بین او و پدر و مادرش که نه ارث می‌برد و نه ارث می‌گذارد؛ بنابراین ارث او به فرزندان و همسرش می‌رسد و در مرحله بعد به حاکم شرع؛ و نمی‌تواند قاضی یا امام جماعت شود.

در فرض سؤال بنا بر جنس غالب او عمل می‌شود، بنابراین اگر جنس غالب او مرد است ارث مرد را می‌برد و اگر جنس غالب او زن است، ارث زن را می‌برد.

قاضی در فرض مذکور ارث می‌برد.

تفاوتى نمى‌كند.