مال گمشده اى را كه انسان پيدا مى كند اگر نشانه اى ندارد كه با آن صاحبش معلوم شود (مانند اسكناس هزارتومانى) احتياط واجب آن است كه از طرف صاحبش آن را صدقه دهد و اگر خود او مستحق است مى تواند بردارد و اگر مال مهمّى باشد احتياط واجب آن است كه از حاكم شرع اجازه بگیرد.
اگر راهی برای شناسایی پیدا نشد باید آن را تنصیف کرد.
هرگاه کسى حیوان گمشده اى را پیدا کند، باید یک سال از صاحب آن سراغ بگیرد، اگر پیدا نشد، مى تواند آن را از طرف صاحب اصلى آن در راه خدا صدقه بدهد یا خودش بردارد به نیّت این که اگر صاحبش پیدا شد عوض آن را بدهد و اگر مجهول المالک باشد باید با اجازه حاکم شرع آن را به مستحقّین داد.
اگر علامتى ندارد مى توان آن را تملّک کرد و اگر علامت دارد و امکان دارد صاحبش را پیدا کند باید به او بدهد، ولى در کشورهاى محارب با اسلام تملّک آن در هر حال مانعى ندارد.
الف) در صورتى که کبوتر صاحبى نداشته، یا مشکوک است، گرفتن آن اشکال ندارد. ب) اگر قرائن نشان مى دهد که صاحبى دارد، باید صاحبش را پیدا کنید، و چنانچه مأیوس شدید، معادل قیمت آن را به شخص نیازمندى بپردازید.ج) در صورتى که کبوتر شما ماده است، جوجه متعلّق به خود شماست.
در صورتیکه نتوان صاحبان آنها را پیدا کرد باید از طرف صاحب اصلی اش به فقیر داد و اگر استفاده شده باید قیمت آن را به شخص نیازمندی بدهید.
احتیاط آن است که اگر نمی توانید صاحبش را پیدا کنید پرنده یا قیمت آن را به شخص نیازمندی بدهید مگر آنکه مطمئن باشید اگر آن را رها کنید به صاحبش بر می گردد.
کفش هایى که بدون صاحب در کفشداری هاى حرم هاى مطهّره مى ماند، باید از طریق اعلام کردن به اطّلاع عموم برسانند و بعد از یأس از پیدا کردن صاحبانش، آنها را به مستحقّین بدهند یا بفروشند و قیمتش را به آنها بدهند.
بايد آنها را به دست حاكم شرع بسپاريد و صورت اسامى تلف شدگان وخسارت ديدگان را هم به او بدهيد، تا طبق قانون شرع در ميان آنها تقسيم كند.
