مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مفسده در لغت به چیزی گفته می‌شود که علت فساد و تباهی است و در اصطلاح فقه، در حوزه احکام فردی به هر چیزی گفته می‌شود که زمینه گناه را برای انسان فراهم می‌کند و در حوزه احکام اجتماعی چیزی است که موجب بروز ناهنجاری، درگیری و اختلاف، سستی عقاید مردم و ضررهای مختلف می‌گردد که در جای خود مورداستفاده قرار می‌گیرد.

مواردی که نیاز به اذن حاکم شرع ندارد عبارت است:1. بخواهد شخص را نصیحت نماید و با زبان و دل او را تشویق به ترک گناه یا انجام واجب نماید.2. چنانچه بخواهد به خاطر امربه‌معروف و نهی از منکر با شخص قطع ارتباط نماید و با او مراوده نداشته باشد.3. جایی که شخص با زبان نرم نصیحت کرده و تذکر داده اما اثر نداشته و بخواهد با کلمات تند و خشن او را از گناه بازدارد یا او را به انجام واجب وادار نماید.4. درصورتی‌که برای امر معروف و نهی از منکر بخواهد وسایل گناه را از دسترس بودن شخص خارج نماید.5. جایی که بخواهد بازور امربه‌معروف و نهی از منکر نماید مثلاً جلوی شخص را بگیرد تا او نتواند گناه انجام بدهد.

این امرونهی، مستحب می‌باشد.

اگر داخل شدن بعضى از مؤمنين يا علماى اسلام در دستگاه‌های ظلم مفسده مهم‌تری داشته باشد، مثل اين‏كه باعث سستى عقايد مردم، يا سلب اعتماد آن‌ها از علماى دين گردد كه در اين صورت قبول اين كاربر آن‌ها جايز نيست.

منظور از حریم خصوصی اموری است که جزء اسرار و مسائل شخصی محسوب می‌شود.

حکومت اسلامى و مسلمانان نسبت به گناهان پنهانى افراد وظیفه‌ای ندارند، ولى بدون شک نسبت به گناهانى که به‌طور علنى و آشکار، در سطح جامعه انجام می‌شود وظیفه نهى از منکر دارند و الا جایى براى انجام این وظیفه مهم باقى نمی‌ماند.

امربه‌معروف و نهی از منکر واجب کفائی است، باید به‌صورتى باشد که خلاف شرعى در آن پیش نیاید و به زبان خوش و منطقى انجام گیرد و اگر به‌اندازه کافی امربه‌معروف کننده از جنس موافق باشد لزومی ندارد جنس مخالف اقدام کند.

با رعایت موازین اسلامى چنین کارى نه‌تنها جایز، بلکه لازم است.

همه شرایط شرعى باید در آن جمع شود.

هرگاه بدعتى در اسلام واقع شود (مانند منكراتى كه دولت‌های ناصالح به نام اسلام انجام مى‏دهند) بر همه، مخصوصاً علماى دين واجب است حق را اظهار و باطل را انكار كنند و اگر سكوت علماى دين موجب هتك مقام علم، يا سوءظن به علماى اسلام شود، اظهار حق به هر نحوى كه ممكن باشد واجب است، هرچند بدانند تأثیر نمى‏كند.

دشوارى شرایط اقتصادى ربطى به وظیفه امربه‌معروف و نهى از منکر ندارد.

خبرنگار هم طبق ضوابط امربه‌معروف‏ مى‏تواند عمل كند؛ در جايى كه احتمال تأثیر وجود دارد و ضررى بر آن مترتّب نمى‏شود و منكر بودن آن مسلّم است، بايد به وظيفه امربه‌معروف‏ و نهى از منكر عمل كند. مگر این‌که شغل او (كه به عنوان يك واجب كفايى عمل مى‏كند) به خطر افتد؛ در اين صورت مى‏تواند اين كار را به‌طور غیرمستقیم انجام دهد؛ يعنى به‌وسیله ديگران.