مدت زمان پاسخگویی به هر سوال بین 24 تا 72 ساعت است.

لطفا قبل از 72 ساعت از پیگیری سوال و یا ارسال سوال مجدد خودداری فرمائید.

از طریق بخش پیگیری سوال، سوال خود را پیگیری نمایید.

captcha
انصراف

زمان پاسخگویی به سوالات بین 24 تا 72 ساعت می باشد.

انصراف
چینش بر اساس:حروف الفباجدیدهاپربازدیدها

مال‌الاجاره مغازه‌های احداثی در زمین موقوفه

دو نفر از مؤمنین که کارهاى روزمره و متداول مسجد و امامزاده اسماعیل جهرم را سروسامان می‌دهند با پول خود اقدام به ساختن دو باب مغازه در گوشه‌ای از قبرستان متروکه امامزاده کرده‌اند، آنگاه آن دو مغازه را به‌عنوان اجاره به مدّت بیست سال در اختیار هیأت مدیره شرکت تعاونى محل قرار داده‌اند و مال‌الاجاره آن را براى مصارف مسجد و امامزاده در نظر گرفته‌اند اکنون با توجّه به اینکه مسجد و امامزاده متولی شرعى ندارد و وقف نامه‌ای هم موجود نیست به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:الف) آیا ساختن مغازه و به‌خصوص اجاره آن نیاز به اذن فقیه جامع‌الشرایط داشته است؟ب) آیا اجاره انجام‌گرفته شرعاً معتبر است؟ج) در صورت بطلان اجاره‌ای تخلیه آن مغازه توسط متصدّیان شرکت تعاونى و واگذارى آن به هیأت امناى مسجد جهت استفاده کارهاى لازم از قبیل انبار، دفتر واجب است؟د) آیا براى تخلیه آنها، متصدّیان شرکت تعاونى حقّ دریافت وجوهى اعم از مقدار پرداخت‌شده و یا اضافه بر آن و یا مبالغى که جهت گرفتن امتیاز آب و برق و یا تعمیر مصرف کرده‌اند رادارند؟

الف) البتّه نیاز به اذن دارد و چنانچه زمین مزبور متروکه بوده، آن ساختمان را فعلاً اجازه می‌دهیم و اجاره دادن در صورتى مجاز است که ساختمان مزبور مورداحتیاج براى کارهاى مسجد و امامزاده نباشد و مال‌الاجاره براى امامزاده و مسجد مصرف شود.ب) اگر اجاره عادلانه باشد و محل مزبور موردنیاز مسجد و امامزاده نباشد صحیح است.ج) از جواب بالا معلوم شد.د) آنها فقط می‌توانند هزینه‌هایی را که در آنجا داشته‌اند بگیرند نه بیشتر.

وضعیت اجاره ملک موقوفه خاص پس از فوت متولی آن

چنانچه متولی ملک موقوفه خاص را اجاره بدهد و از دنیا برود وضعیت عقد اجاره چگونه خواهد بود؟

در وقف خاص (مانند وقف بر اولاد) چنانچه متولی، آن ملك را اجاره‏ دهد و از دنيا برود درصورتی‌که با مراعات مصلحت وقف و طبقات آينده بوده باشد اجاره‏ باطل نمى‏شود، ولى اگر متولی نداشته باشد و طبقه اوّل آن را اجاره‏ دهند و در بين مدّت اجاره‏ بميرند، ادامه اجاره‏ نسبت به آينده بدون اجازه طبقه بعد اشكال دارد و هرگاه مستأجر، مال‌الاجاره تمام مدّت را داده باشد آنچه مربوط به بعد از مرگ طبقه اوّل است گرفته مى‏شود و به طبقه بعد داده خواهد شد (به‌شرط اين‏كه آنها اجاره‏ را اجازه بدهند).

اجاره کردن زمین موقوفه برای احداث مسجد

آيا در زمينى كه وقف عزادارى سيّد الشّهداء (علیه‌السلام) شده است مى‏توان مسجدى احداث كرد؟

اگر ممكن است از متولی و در صورت نبودن متولی، از حاكم شرع زمين را براى ساختن مسجد اجاره‏ كنند و عدّه‏اى از معتمدين محل پاى اين سند را امضا نمايند كه فراموش نشود و هرساله مال‌الاجاره آن را صرف مجالس عزادارى سيّد الشّهداء (علیه‌السلام) بنمايند و مدّت اجاره‏ نيز مشخص و محدود باشد كه بعد از پايان مدّت، مجدداً اجاره‏ كنند.

حفر چاه در زمین موقوفه اجاره‌ای

اگر شخصى زمين موقوفه‏اى را از متولی اجاره‏ نمايد، سپس چاه آبى در آن زمين حفر نمايد. آيا مستأجر مى‏تواند از آب زمين موقوفه به‌صورت مجانى استفاده نمايد، يا بايد براى آب هم اجاره‏ بپردازد؟

چنانچه اجاره فقط براى زراعت بوده، حفر چاه و برداشت آب احتياج به اجاره ديگرى دارد. مگر اینکه در عرف محل اجاره زمين، همراه با اجاره حفر چاه و برداشت آب باشد.

عدم جواز اجاره بلندمدت موقوفات

آيا اجاره‏ اراضى موقوفه (وقف خاص اولاد ذكور) به مدّت 90 سال براى بناى مسجد و مصلّى و حسینیه جايز است؟ اگر صحيح است مشروط به چه شرايطى است؟

اجاره‌های بلندمدت برخلاف مصلحت وقف است و جايز نيست، بايد چند سال به چند سال تجديد شود و استفاده از آن براى مسجد و مصلّى و حسینیه مانعى ندارد؛ هرچند احكام مسجد بر آنها جاری نمی‌شود.

دفن در قبرستان‌های اجاره‌ای

آیا ضرورت دارد که زمین قبرستان وقف ابدى براى قبرستان باشد، یا در زمین‌های «کرایه‌ای» طویل المدّت هم می‌توان به تدفین اموات مسلمان‌ها پرداخت؟

درصورتی‌که مدّت به‌اندازه‌ای باشد که آثار آخرین میت دفن شده به‌کلی محو گردد، یا اینکه مالک بعد از پایان مدّت، ملزم به تصرفاتی شود که سبب نبش قبور نشود، مانعى ندارد.

اجاره دادن منزل موقوفه مسجد

امام جماعتى از منزل موقوفه مسجد در طول ساليان حضورش در آن مسجد، استفاده نموده است، درحالی‌که خود، صاحب‌منزل شخصى است. آيا مى‏تواند پس از تركِ منزلِ مسجد و انتقال به منزل شخصى خويش، اين منزل موقوفه را به شخص ثالثى اجاره‏ داده و خود، مال‌الاجاره را تملّك كند؟

چنانچه منزل براى سكونت امام جماعت مسجد ساخته‌شده، اجاره آن جایز نيست؛ مگر آنکه امام جماعت از آن استفاده نكند و بلا مصرف بماند؛ در اين صورت مى‏ توان آن را اجاره داد و مال‌الاجاره آن را صرف نيازهاى مسجد كرد و اگر امام جماعت ناچار است در جاى ديگرى خانه اجاره كند، مى‏ توان مال‌الاجاره آن خانه را از اين وجه پرداخت كرد؛ ولى درصورتی‌که منزل ملكى داشته باشد، مال‌الاجاره به او تعلّق نمى‏گيرد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی