معامله اموال موقوفه باطل است، ولى هرگاه طورى خراب شود كه نتوانند استفادهاى را كه براى آن وقف شده ببرند، مثلًا فرش مسجد طورى پاره شود كه نتوان از آن براى نماز در مسجد استفاده كرد فروش آن اشكالى ندارد، همچنين مصالح كهنه اى كه بعد از تعمير و نوسازى مسجد زياد مى آيد، ولى پس از فروختن بايد پول آن را در همان مسجد به همان مصرف برسانند و اگر ممكن نشود به مصرفى كه به مقصود واقف نزديكتر است و اگر نيازى نباشد در مساجد ديگر مصرف كنند.
در فرض مسأله هرگاه شرایطى که در بالا نوشته اید، دقیقاً و بدون کم و زیاد عمل شود، تغییر وضع قبرستان به شکلى که نوشته اید، مانعى ندارد.
چنانچه به تأیید معتمدین محل، وقف مزبور بلااستفاده مى شود و راهى براى حلّ مشکل به جز فروختن آن نیست، مجاز هستید آن را بفروشید و تحت نظر معتمدین، بلافاصله تبدیل به ملک مناسبى بنمایید.
1و2-هر سه واحد موقوفه محسوب می شود و حکم وقف را دارد و فروش آن جایز نیست؛در ضمن در چنین مواردی باید چنین کاری تنها راه حل مشکل موقوفه باشد و قرار داد به نحوی تنظیم گردد که مصلحت موقوفه رعایت گردد.
در فرض سؤال میتوانند آن را فروخته و صرف سایر هزینه های مسجد کنند.
در صورتى كه مورد نياز مسجد نباشد و ارزش مالى ندارد و كسى خريدار آن نباشد، مى توان آن را به كسى كه نياز دارد داد.
لازم است آنها را به شخص امینى واگذار کند تا آنها را سرپرستى نماید، حتّى مى تواند از درآمد آن اجرتى براى او قرار بدهد; ولى فروش آن نخل ها جایز نیست.
اين كار جايز نيست؛ زيرا زمين آن وقف و ساختمان، مخصوص همان زمين است، ولى چنانچه اين كار انجام شود، زمين همچنان موقوفه است.
هرگاه در وقف خاص بين كسانى كه مال براى آنان وقف شده چنان اختلافى پيدا شود كه اگر مال وقف را نفروشند بيم آن مى رود كه فسادى به بار آيد، خونى بريزد يا اموالى تلف شود، در اين صورت مى توانند آن مال را بفروشند و در مصرفى كه به مقصود وقف كننده نزديكتر است صرف نمايند.
1.-در فرض سوال خریدار حق فسخ دارد. ( خیار تبعض سفقه ) 2.-آری، پرداختن آن بر گردن فروشنده است و عدم اطلاع او از موضوع تاثیری ندارد.
در صورتی که مسئولین مربوطه اجازه تبدیل بدهند مانعی ندارد و قرآنها و منبر در صورتی که در آینده نیز قابل استفاده آنجا نباشد و یا به عنوان حسینیه داده اند، به مسجد یا حسینیه دیگری بدهند.
از قضیه شخصیه اطلاعی نداریم ولی اگر برای مسائل آموزشی وقف شده باشد جایز نیست برخلاف آن عمل کنند و در این صورت نماز در آن اشکال دارد.
