هرگاه كسى وصیت كند بدن او را در جاى معيّنى دفن كنند و به وصیت او عمل نكنند و در جاى ديگرى دفن شود جايز نيست قبر او را نبش كنند و به‌جای مورد وصیت انتقال دهند.
اگر بدن ظاهر نشود اشکال ندارد. مگر این‌که موجب هتک و بی‌احترامی باشد.
نبش قبر مسلمان یعنى شکافتن قبر او حرام است، هرچند طفل یا دیوانه باشد.
هرگاه كسى وصیت كند كه بعد از دفن، قبر او را نبش كرده و بدن او را به مشاهد مشرفه يا نقطه ديگر ببرند عمل به چنين وصيتى مشكل است.
نبش قبر مسلمان در چند مورد حرام نیست: 1ـ درصورتی‌که میّت در زمین غصبى دفن شده باشد و مالک زمین راضى نشود، همچنین اگر کفن یا چیز دیگرى که با میّت دفن شده غصبى باشد، یا چیزى از اموال میّت که به ورثه تعلّق دارد با او دفن شده باشد و ورثه راضى نشوند که آن چیز در قبر بماند (مانند انگشتر یا زینت‌آلات قیمتى) حتّى اگر راضى شوند و ماندن آن در قبر اسراف باشد باید آن را بیرون آورند، امّا اگر میّت وصیت کرده که دعا یا انگشترى را مثلاً با او دفن کنند درصورتی‌که وصیت او بیش از ثلث نباشد و اسراف محسوب نشود نمی‌توانند قبر را بشکافند. 2ـ درصورتی‌که براى اثبات حقّى لازم باشد بدن میّت را ببینند. 3ـ در موردى که میّت را در جایى دفن کرده‌اند که نسبت به او بی‌احترامی است، مانند قبرستان کفّار، یا جایى که کثافات می‌ریزند. 4ـ براى انجام یک مطلب شرعى که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، مثل این‌که بخواهند بچه زنده اى را از شکم زن حامله بیرون آورند (البتّه معلوم است بچه مدّت کمى بعد از مادر ممکن است زنده بماند). 5ـ در جایى که بترسند درنده‌ای به بدن میّت آسیب برساند، یا دشمن آن را بیرون آورد. 6ـ در موردى که قسمتى از بدن میّت با او دفن‌نشده و بخواهند دفن کنند، ولى احتیاط واجب آن است که آن قسمت را طورى دفن کنند که بدن میّت ظاهر نشود.
درصورتی‌که از هم متلاشی نشده باشد قبر را نبش کرده و مراسم را انجام دهند و در صورت متلاشی شدن، نماز را بر قبر بخوانند.
اگر يقين داشته باشد بدن به‌کلی از بين رفته و خاك شده است شكافتن قبر اشكالى ندارد، مگر در قبور امامزادهها و شهدا و علما و صلحا كه اگر سال‌ها بر آن بگذرد نيز نبش قبر آن‌ها جايز نيست.
جواز نبش قبر میّت در صورت غصبی بودن کفن تا زمانى است كه كفن قابل‌استفاده باشد ولى اگر تا آن زمان پوسیده‌شده و يا قابل‌استفاده نباشد، ديگر نبش قبر جايز نيست و بايد مثل يا قيمت آن را به صاحبش داد. البته در مورد زمين و يا كفنى كه قابل‌استفاده است اگر صاحب آن به پولش راضى شد اولياء ميّت بايد مبلغ را بپردازند مگر آنكه مالك بخواهد اجحاف كند كه در این‌گونه موارد نيز می‌توان نبش قبر كرد.
چنانچه هیچ‌کدام از این امور انجام‌نشده و میت تازه دفن شده و جسد متلاشی نشده است، قبر را نبش کنند و اعمال را انجام دهند و اگر بدن متلاشی‌شده کافی است نماز را بر قبر بخوانند و تکلیف دیگری ندارند.
منظور از نبش قبر آن است که آن را طورى بشکافند که آثار بدن میّت ظاهر شود و اگر بدن ظاهر نشود اشکال ندارد. مگر این‌که موجب هتک و بی‌احترامی باشد.
آب‌گرفتگی قبرستان در صورت ضرورت ایجاد سد، اشکالی ندارد و نیازی به نبش قبر نمی‌باشد و إن شاء الله مدفونین در قبرستان مشمول رحمت الهی هستند.
