توصیه عملی برای رفع شک
فردی بارها احكام شكيات نماز را خوانده، اما در ذهنش نمیماند و وقتي يكي از شكها در نماز برايش پيش میآید هر چه فكر میکند حكمش را به ياد نمیآورد، معظم له توصیهای بفرمائيد.
میتواند جهت جلوگیری از شک در رکعات از مهرهای رکعتشمار استفاده نماید.
شک بین چهار و پنج و شش
شک بین چهار پنج و شش رکعت چه حکمی دارد؟
بنا بر چهار میگذارد و بعد از نماز دو سجده سهو بجا میآورد و بنا بر احتیاط واجب نماز را اعاده میکند.
عدول از شک 2 و 4 به شک 3 و 4 در نماز احتیاط
شخصی شک بین 2 و 4 کرده و طبق وظیفه عمل نموده اما در حین خواندن نماز احتیاط یقین کرده که شک او بین 3 و 4 بوده، حال وظیفهی او چه است؟
اگر از رکعت اول نماز احتیاط عبور نکرده سلام دهد و نماز صحیح است و الا نماز را اعاده نماید.
شک بین سه و چهار و پنج در حال نشسته
در شک بین 3 و 4 و 5 در حالت نشسته وظیفه چیست آیا چنین شکی در حالت نشسته متصور است؟
بنا را بر چهار گذاشته و نماز را تمام کند و یکرکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند و بعد دو سجده سهو انجام دهد و بعد هم بنا بر احتیاط نماز را اعاده نماید.
تفحص از صحت شک در نماز در صورت امکان
در بحث مربوط به شکیات نماز چنانچه فرد در چارچوب احکام مربوط به شکیات و ظنیات عمل کند و نماز خود را به اتمام رساند ولی پسازآن از طریق دوربینهای مستقر در محل، نماز خود را بازبینی نموده و متوجه شود ظن وی برخلاف واقع بوده و یا در شکیات معلوم شود واقعیت چیز دیگری بوده است:ا تکلیف چیست؟2 اساساً نیاز به مراجعه به بازبینی دوربین و تفحص در این مورد است؟
تفحص لازم نیست، باید موردشک را ذکر کنید تا حکم دقیق آن بیان شود بهطورکلی اگر یقین کنید رکعت یا رکنی کم یا زیاد شده نماز باطل است.
وظیفه در صورت عدم اعتنا به شک
حکم عدم اعتنا به شک در مواردی که باید اعتنا کند در صورت قاصر و مقصر بودن چیست؟
در مواردی که یقین به صحت عمل خود داشته و درواقع باطل بوده چنانچه قاصر باشد عمل او صحیح است البته در غیر از ارکان و طهارت (وضو، غسل و تیمم) و الا باید نماز را اعاده نماید.
شک بین چهار و پنج قبل از سجده دوم
حکم شک بین چهار و پنج در نمازهای چهار رکعتی و قبل از سر برداشتن از سجده دوم چیست؟(مثلاً شخص در حالت رکوع و یا در سجده اول شک کند)
در این موارد که شک قبل از سجده دوم است احتیاط این است که نماز را تمام کرده و بعد اعاده کنند.
ظن به قریب، علم عرفی محسوب شده
با توجه به اینکه ظن در افعال نماز حکم شک را دارد: ولی معظم له در استفتائی فرمودهاید که خلاصه آن بدین شرح است: (اگر کسی در تعداد سجدهها باگمان قوی مواجه شود ولی بهیقین قطعی نرسد ولیکن این گمان قوی تاکنون با ضبط صدا یا سجده شمار تا الآن صحیح بوده و مورد اشتباهی ندیدم و کثیر الشک باشد، آیا میتواند به این گمان قوی عمل کند؟ معظم له در جواب فرمودهاید: درصورتیکه ظن قوی نزدیک بهیقین داشته باشد میتواند عمل کند)حال سؤال من این است اگر در بقیه افعال نماز یا وضو و غسل گمان قوی چه در انجام کاری و چه ندادن کاری آیا میتوان به آن عمل کرد؟
ظن قریب بهیقین علم عرفی شمرده میشود و در حکم یقین است.
شک بین خواندن نافله و نماز واجب
اگر کسی شک کند نمازی که میخواند نماز مغرب است یا نافله آن یا نماز عشا حکمش چیست؟
میتواند نماز را بشکند و یا به نیت نافله نماز را دورکعتی تمام میکند و باید نماز مغرب و عشاء را بخواند.
وظیفهی کسی که در جماعت به دستورالعمل شک عملنکرده است
اگر کسی در نماز جماعت هنگام رکوع ذکر آن را بگوید و شک کند درست تلفظ کرده یا نه امّا بهمنظور اینکه درست بوده نماز را ادامه دهد و ذکر را تکرار نکند اما بعد از نماز بفهمد ذکر را اشتباه گفته حکم نماز او چیست؟
در فرض سؤال احتیاط این است که نماز را اعاده کند.
شک در مراعات پوشش لازم در نماز و عدم اعتنا به آن
اگر هنگام نمازخواندن شك كنم كه موی سرم بيرون است و به شكم توجه نكنم و بعد از نماز متوجه شوم كه موی سرم بيرون بوده حكم نمازم چيست؟
در فرض سؤال اگر در یادگیری مسئله کوتاهی نکرده است نماز صحیح است اما از این به بعد رعایت نماید.