حکم قضاوت شخص ریش تراش
حکم قاضی ریش تراش ولو صد در صد هم درست باشد نافذ است؟
اگر تمام جهات دیگر در قاضی جمع باشد این کار مانع از نفوذ حکم او نمی شود زیرا ممکن است مقلد کسی باشد که این کار را جایز می داند.
تلقین دلیل به یکی از متخاصمین توسط قاضی
در باب قضا یکی از اقداماتی که قاضی از آن منع شده است تلقین دلیل یکی از متخاصمین است. حال اگر قاضی به این مسئله توجه ننموده و بر اساس این گونه اقدامات حکم صادر نمایند اثر وضعی این حکم چگونه است؟ صحیح است یا باطل و در صورت بطلان، آیا در برابر خساراتی که ناشی از این حکم متوجه یکی از متخاصمین می شود مسئولیت مدنی هم دارد یا خیر؟
تلقین و کمک قاضی به یکی از طرفین دعوا جایز نیست و در صورتی که قاضی توجه به این امر دارد عدالت او مخدوش می شود و حکم او نافذ نیست و اگر خسارتی از این حکم حاصل شود متوجه قاضی است ولی اگر بدون توجه این کار را کرده کار خلافی انجام شده ولی حکم چنانچه طبق موازین باشد باطل نیست.
عدالت در ثقه لازم نیست
در فرد ثقه عدالت شرط است؟
منظور از ثقه شخصی است که به گفته او اطمینان داشته باشیم هر چند عادل نباشد.
چگونگی دعوت به مصالحه توسط قاضی
در مواردى که قاضى باید اصحاب دعوا را امر به مصالحه نماید، آیا امر به مصالحه به نحو مطلق کافى است، یا باید کیفیّت آن را نیز خود دادگاه مشخص نماید؟
چنانچه طرفین بتوانند مصالحه را انجام دهند امر به نحو مطلق کافى است، وگرنه قاضى مى تواند نحوه آن را (هرچند به صورت تخییر) به آنها پیشنهاد کند.
حکم ارشاد اولیای دم در صورت جهل توسط قاضی
در مواردى که مى توان دیه مقتول را از بیت المال پرداخت، لکن اولیاى دم جاهل به موضوع هستند، آیا قاضى مجاز به ارشاد و راهنمایى آنان مى باشد؟
با توجّه به این که ذى نفع در این جا جاهل به حکم است، مى توان او را به حکم شرع ارشاد کرد.
حکم تصدی امور قضایی توسط بانوان
طبق اصل 167 قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران قاضى مکلّف است طبق قانون عمل کند; نه بر مبناى اجتهاد شخصى. و از طرفى قضات مأذون فعلى در واقع قاضى شرع مذکور در فقه نبوده، بلکه کار آنها تقریباً حالت کارشناسى داشته، و از باب تطبیق موضوع بر قوانین مقرّره مى باشد. با توجّه به این مطلب، آیا در نظام قضایى موجود، ذکوریّت شرط لازم بر تصدّى قضاوت است؟ و آیا زنان مى توانند به عنوان قاضى تحکیم، عهده دار فصل خصومت شوند؟
آرى ذکوریّت شرط لازم است، بنابر احتیاط واجب; مگر این که زنان مقدّمات امر کارشناسى را انجام دهند، و قاضىِ مذکّرِ مافوق انشاى رأى کند و در قرار دادن زن به عنوان قاضی تحکیم نیز اشکال دارد.
تفاوت تلقین با بیان حکم شرع توسط قاضی برای طرفین دعوی
نظر به این که براى قاضى جایز نیست به یکى از طرفین دعوا، یا به هر دو تلقین کند، آیا مى تواند طرفین دعوا را به مقرّرات و احکام شرع مقدّس آشنا کند؟
بیان احکام شرع براى طرفین دعوا، داخل در مسأله تلقین حرام نیست.
عدم مسئولیت قاضی در صورت حکم بر اساس وظیفه شرعی
چنانچه قاضى با توجّه به پرونده، شهادت شهود و قرائن و امارات دیگر، حکمى صادر نماید، و آن حکم منطبق با واقعیّت نباشد، هر چند قاضى تمام سعى و تلاش خود را در کشف حقیقت نموده باشد; آیا مسؤولیّتى بر عهده قاضى هست؟
در صورتى که قاضى تلاش خود را بکند، عندالله معذور است، و فى الحدیث (للمصیب اجران، و للمخطىء اجرٌ واحد).