هرگاه به‌واسطه بى اطّلاعى و ندانستن مسئله، كارى انجام دهد كه می‌داند حرام است، ولى نمی‌دانسته روزه را باطل می‌کند، قضا دارد ولی کفّاره ندارد.
اگر بدون آن‌که تحقيق کند صبح شده يا نه يا بعد از تحقيق، شک يا گمان کند که صبح شده است و کاري که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده روزه باطل است و اگر روزه ماه رمضان است تنها قضا دارد.
در فرض سؤال روزه باطل است و باید قضا نماید ولی کفاره ندارد.
درصورتی‌که در شب ماه رمضان جُنُب باشد و بخوابد و بيدار شود و براى بار دوم يا سوم بخوابد و بيدار نشود، در اين صورت احتياط واجب قضاى روزه است.
اگر بعد از تحقيق يقين كند صبح نشده و چيزى بخورد، بعد معلوم شود كه صبح بوده، روزه صحیح است و اگر ماه رمضان باشد قضا واجب نيست.
درصورتی‌که نمی‌داند عمدی بوده بگوید انشاء الله بدون عمد بوده است و فقط قضا کند.
هرگاه كسى بگويد صبح نشده و هنوز وقت باقى است و انسان به گفته او كارى كه روزه را باطل می‌کند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده، در اينجا نيز قضا لازم است.(البته: درصورتی‌که آن فرد انسان موثقی باشد تحقیق بوده و کافی است و قضا ندارد)
هرگاه در هواى صاف به‌واسطه تاريكى يقين كند مغرب شده و افطار كند بعد معلوم شود مغرب نبوده، باید قضا نماید و کفاره ندارد.
كسى بگويد صبح شده و انسان به گفته او يقين نكند يا خيال كند شوخى می‌کند و كارى كه روزه را باطل می‌کند انجام دهد بعد معلوم شود صبح بوده، روزه‌ی او باطل بوده‌اما فقط قضا دارد و کفاره ندارد.
چنانچه تحقیق کافی نکرده قضا دارد ولی کفاره ندارد.
هرگاه شخص عادلى خبر دهد مغرب شده و او افطار كند بعد معلوم شود مغرب نبوده است، باید قضا نماید ولی کفاره ندارد.
