میزان غبن فاحش و افحش
در بيع نامهها چنين آمده است كه «خيار غبن فاحش و افحش نيز ساقط باشد ميزان غبن فاحش و يا افحش تا كجاست و آیا هرگونه غبنى را شامل میشود؟
چنانچه این معامله در مزایده صورت گرفته، و مفهوم مزایده در عرف توجّه به غبن و اسقاط آن است، فروشنده حقّ ادّعاى خیار غبن ندارد; ولى اگر معامله خارج از مزایده صورت گرفته باشد، و فروشنده بتواند اثبات کند که در زمان معامله مغبون بوده، خیار غبن دارد. و اگر نتواند اثبات کند، ادّعاى او پذیرفته نیست.
عدم لزوم عمل بشرط ضمن عقد توسط وراث متبایعین
فردی زمینی در کنار نهر دارد و با شخص دیگرى که زمینش در کنار نهر واقع نشده است، زمینشان را با این شرط که تا قیامت شخصى که در کنار نهر زمین دارد تعهّد کند هرساله نهر را تمیز کند و خاکبرداری کند مبادله میکنند ولی بعد از فوت آن شخص، فرزندان او به این شرط عمل نمیکنند. حال سؤال این است که آیا بر فرزندان آن فرد نیز واجب است که بهشرط پدر خود عمل کنند؟
گذاشتن شرط بر عهده غیر مشترى یا غیر طرف معاوضه مشروعیت ندارد.
بطلان اسقاط خیارات در صورت عدم اطلاع از قیمت واقعی
اگر کسى بدون اطّلاع از نرخ روز، سهمالارث خود را به مبلغی به برادرانش بفروشد، درحالیکه سهم نامبرده چندین برابر آن مبلغ ارزش داشته است چنین معاملهای چه حکمی دارد؟ ضمناً خریدار در پای سند همه خیارات در آن معامله را ساقط کرده آیا این معامله صحیح است؟
اگر نمیدانستهاید و مغبون شدهاید حق فسخ معامله را دارید؛ ولی با توجه به اینکه پای سند را امضا کردهاید، باید ثابت کنید که نمیدانستهاید و الا از شما پذیرفته نمیشود و هرگاه ثابت شود سهم او، در آن زمان چنین قیمتی داشته و او بیخبر بوده، اسقاط خیارات شامل آن نمیشده، و میتواند معامله را فسخ کند.
مفهوم خيار تخلّف از شرط
منظور از خیار تخلّف از شرط چیست؟
درصورتیکه در معامله فروشنده يا خريدار شرط كند كارى را براى طرف مقابل انجام دهد، يا جنس طرز مخصوصى باشد، سپس به آن شرط عمل نكند، در اين صورت طرف مقابل مىتواند معامله را فسخ كند، به این خیار تخلّف از شرط گویند.
پرداخت مبلغ معامله ملک بعد از فوت فروشنده
شخصی سه دونگ خانهی پدرش رو به مقداری پولی میخرد ولی پولی را نداده و مدتی بعد پدر فوت کند بااینکه وارث دیگری هم دارد تکلیف آن خانه و معامله انجامشده چیست؟
باید بدهی خود را بعلاوه نرخ تورم متوسط اجناس بپردازد و این مبلغ بین ورثه تقسیم میشود.
شرط تبدیل معامله نقد به نسیه با قیمت جدید در صورت تأخیر در پرداخت مبلغ
شخصی آهنفروش است. وقتی با شخص خریدار معامله میکند به او میگوید اگر چک من را سر موعد مقرر پاس نکنی این کار تو بهمنزله فسخ محسوب میشود و من معامله نسیه دیگری با قیمت جدید با تو میبندم. آیا این کار اشکال دارد؟
اشکالی ندارد.
شرط دریافت وام با بهره از فروشنده در ضمن عقد
شرطی ضمن یک عقد بیع منعقدشده که فروشنده متعهد میشود درصورتیکه خریدار نتواند قسمتی از ثمن را از بانک وام بگیرد بایع شخصاً آن مبلغ را با سود بانکی به مشتری وام دهد و عملاً بخشی از ثمن را بهصورت اقساط بهعلاوه سود بگیرد حال شرط مذکور صحیح است یا نه؟ و در صورت باطل بودن آیا این شرط مبطل عقد است؟
چنین شرطی باطل است ولی عقد باطل نمیشود و چنانچه خریدار نتواند ثمن را بپردازد فروشنده میتواند معامله را فسخ کند.
سود تجارت در وقت اداری
اگر فردی در شرایطی از محیط اداری در جهت کارهای شخصی استفاده کند و سود برد چگونه میتواند آن را جبران نماید؟
سود مذکور تعلق به خود او دارد ولی به مقداری که از وقت اداره یا وسایل آن صرف کرده مدیون است.
معامله گندم سالم با ناسالم در صورت برابر بودن قیمت
اگر فروشنده 1 کیلو گندم سالم را به 3 کیلو گندم ناسالم معاوضه کند (بفروشد) ربا محسوب میشود. اما اگر قیمت یک کیلو گندم سالم دقیقاً با قیمت سه کیلو گندم معیوب برابر باشد (یعنی مثلاً یک کیلو گندم سالم 300 تومان قیمت داشته باشد و 3 کیلو گندم ناسالم نیز 300 تومان قیمت داشته باشد)، آیا در این صورت اگر فروشنده و خریدار این گندمها را باهم معاوضه کنند ربا محسوب میشود یا خیر؟
در مورد گندم درهرصورت ربا محسوب میشود خواه قیمت مساوی باشد یا نباشد.
فوريت خيار عيب
اگر بعد از معامله بفهمیم جنس معیوب بوده تا چه زمانی میتوان از خیار فسخ استفاده کرد؟
هرگاه بعد از معامله عيب جنس را بفهمد و فوراً معامله را فسخ نكند بنا بر احتياط واجب حقّ او ساقط مىشود، ولى مقدارى تأخير براى فكر كردن مانعى ندارد و شرط نيست كه فروشنده موقع فسخ حاضر باشد.