جبران دروغ با عمل کردن به دروغ گفته شده
کسی از من پرسید کجا میری به دروغ گفتم خانه دوستم و بعد پشیمان شدم و به خاطر اینکه دروغم جبران شود به خانه دوستم رفتم آیا من گناه کردم؟
جبران نمی کند ولی اگر توبه کند جبران می شود.
جبران نمی کند ولی اگر توبه کند جبران می شود.
انسان تا یقین نداشته باشد، نباید چیزى را بهصورت قطعى بیان کند; بلکه باید بهعنوان احتمال بیان کند، مگر اینکه قرائنى وجود داشته باشد که آن بیان درواقع جنبه احتمالى دارد و در موارد امتحان انسان میتواند جوابى را که احتمال قوى به صحیح بودنش میدهد، بنویسد.
مغالطه بهغلط انداختن است که گاهی دروغ است و گاهی نیست.
الف) نهتنها جایز بلکه واجب است.ب) اشکال ندارد.ج) دروغ گفتن براى نجات جان افراد اشکال ندارد ولى به خطر انداختن جان خود یا دیگرى براى حفظ جان دیگران لازم نیست و اگر جان دیگرى را به خطر بیندازد ضامن است.
هر زمانکه انسان مطلبی را خلاف واقع به دیگری بگوید.
با توجّه به اینکه قبح ذاتي دروغ بهصورت مقتضي است نه بهصورت علّت تامّه، يعني شرايط و موانع میتواند در آن تأثير گذارد، جواز قسم دروغ مبتني بر مسئله اهم و مهم خواهد بود؛ يعني درجایی که اگر راست بگويد، هدف مهمتر شرعي به خطر میافتد، مجاز خواهد بود؛ در غیر این صورت نه.
با توجه به اینکه این پاسخها جنبه تعارف و تشریفات دارد و معمولاً معنی حقیقی آن قصد نمیشود و منظور خوب نسبی است نه خوب مطلق اشکالی ندارد.
اگر قرینهای بر تخیّلى بودن آن وجود داشته باشد مانعى ندارد.
اطلاعات نادرست در هر حال جایز نیست مگر در صورتی که ضرورتی ایجاب کند.
توریه آن است که انسان سخنى دوپهلو بگوید و قصدش چیزى باشد، ولى مخاطب چیز دیگرى بفهمد. مثل اینکه کسى پشت در خانه بیاید و بپرسد: آیا فلآن کس در خانه است؟ و گوینده سخن در جواب بگوید: اینجا نیست و منظورش از «اینجا» پشت در باشد، ولى شنونده خیال میکند شخص موردنظر در خانه نیست؛ و اینگونه توریه مشروط به حال ضرورت نیست; هرچند بهتر رعایت ضرورت است.
اگر وعده ابتدایی بوده خلف وعده حرام نیست.