در فرض سؤال پیش خود و خدای خود توبه جدی نماید و با اعمال صالح، گذشته را چگونگی تحقّق دروغ نماید و معرفی کردن لازم نیست؛ ان‌شاءالله مورد غفران الهی قرار خواهد گرفت.
یکی از نشانه ها توفیق بر اعمال بیشتر است.
در فرض سؤال، ازدواج تأثيرى ندارد؛ مگر این‌که جداً از كار خود توبه كند.
اگر صاحبانش را می‌شناسد باید به آنها بازگرداند و اگر نمی‌شناسد حکم مجهول‌المالک را دارد و اگر او نیاز مبرم دارد حاکم شرع می‌تواند با توجّه به این‌که توبه کرده به‌عنوان ردّ مظالم به او بدهد.
توبه دارای چند شرط است اول پشیمانی از گذشته، دوم تصمیم بر ترک در آینده، سوّم ادای حقوق اگر حقی از بین رفته و چهارم جبران گناه با اعمال صالح و اگر بشکند کفاره خاصی ندارد ولی باید بلافاصله برگردد.
برخی از گناهان که قبح و زشتی آن از نظر عقلی واضح است بر او نوشته می شود . بنابراین خوب است از تمام آنها توبه کند .
فكر گناه تا زمانى كه منتهى به انجام گناه نشود، گناه محسوب نمی‌شود، ولى بی‌شک آثار نامطلوبى بر روح انسان می‌گذارد.
برخی از گناهآن‌که قبح و زشتی آن ازنظر عقلی واضح است بر او نوشته می‌شود؛ بنابراین خوب است از تمام آنها توبه کند.
بالاترین عمل، امیدواری به عفو و بخشش الهى و پرهیز ازآنچه خداوند در قرآن و پیامبر اکرم و ائمّه معصومین (علیهم‌السلام) در فرمایشاتشان نهی فرموده‌اند و نیز علما و مجتهدین در رساله‌ها بیان کرده‌اند. سعى کنید باکارهای خوبِ آینده، مخصوصاً خدمت به مردم با دست یا زبان یا مال، اعمال بد گذشته را جبران کنید.
هرلحظه که بر زندگی انسان می‌گذرد و در هرکجا که باشد لحظه‌ای است برای توبه و بازگشت به خدا.
