تبیین عبارت (اخلال در مبانی اسلام) در قانون اساسی
با توجّه به اصل 24 قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران که مقرّر میدارد: «نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند، مگر اینکه مخل به مبانى اسلام، یا حقوق عمومی باشد.» لطفاً بفرمایید:الف) مقصود از «اخلال» و «مبانى اسلام» چیست؟ آیا مبانى اسلام به معناى احکام زیر بنایى است، یا ضروریات دینى یا فقهى منظور است، یا معناى دیگرى دارد؟ب) آیا طرح سؤال، یا برداشتهای جدید نسبت به مسائل اسلامى، اخلال محسوب میشود؟ج) آیا میان طرح سؤال و برداشتهای جدید در مجلات علمى و تخصّصى، با طرح آنها در نشریات عمومى فرقى هست؟
الف) منظور از «مبانى اسلام»، مسائل ضرورى دینى است. خواه در مسائل اعتقادى باشد، مانند توحید و معاد و عصمت انبیا و ائمّه معصومین (علیهمالسلام) و امثال آن و خواه در فروع دین و احکام و قوانین اسلام و خواه در مسائل اخلاقى و اجتماعى باشد و منظور از «اخلال» هر کارى است که سبب تضعیف مبانى فوق، یا ایجاد بدبینى و شک و تردید نسبت به آنها شود، خواه از طریق درج مقاله باشد، یا داستان، یا عکس و کاریکاتور و یا غیر آن.ب) اگر منظور از سؤال، گرفتن جواب باشد، اخلال نیست. ولى اگر بهمنظور ایجاد شبهه در افکار مردم باشد، اخلال محسوب میشود؛ و منظور از برداشت، اگر صرفاً بیان یک احتمال علمی باشد که تحت مطالعه قرار گیرد، اخلال نیست; امّا هرگاه بهطورقطع روى آن تکیه شود، یا بهطورى نشر گردد که در تضاد با مسائل ضرورى اسلام محسوب گردد، اخلال به مبانى خواهد بود.ج) بدون شک بین این دو تفاوت است. در نشریات عمومى گاه ممکن است شکل اخلال به مبانى اسلام به خود بگیرد، ولى در نشریات خصوصى اینچنین نیست.
حکم نقد و بررسی افکار مخالفان در جامعه اسلامی
برخى در بیان نظرات بسته عمل نموده و فقط به نشر دیدگاههای خود بسنده میکنند. امّا عدّهای براى تنویر افکار جامعه نظر دیگران را (اگرچه بیدین، یا ضد نظام باشند) گرفته و آن را نقد نموده و بهنوعی تضارب آرا میکنند. با توجّه به سنّت ائمّه ما (همچون حضرت صادق (علیهالسلام) و امام باقر (علیهالسلام) و یارانشان در گفتگو با زنادقه و مانند آن) کدام روش به صلاح جامعه اسلامى است؟
مادام که طرح نظرات دیگران و نقد و بررسى آن، سبب پیشرفت فکرى و فرهنگى مسلمین است، باید از این روش استفاده کرد؛ و اگر در مواردى جنبه تخریبى پیدا کند، باید از آن پرهیز کرد.
حکم استفاده از تصویر زنان مسلمان در مطبوعات
استفاده از تصویر زنان مسلمان محجّبه در امور مطبوعاتی چه حکمی دارد؟
با شرایطى که ذکر کردهاید، اشکالى ندارد
بررسی ماهیت جرائم مطبوعاتی
آیا میتوان به دلیل تمایزات ذاتى انتقال مطالب در مطبوعات با دیگر طرق شفاهى انتقال، جرائم مطبوعات را، با دیگر جرائم (علیرغم تشابه اسمى) دو نوع جرم تلقّى کرد؟ مثلاً آیا شرایط احراز وقوع جرم توهین در روابط شخصى، با احراز وقوع جرم توهین نسبت به حکومت و نهادها و افراد وابسته یکسان است؟
توهین درهرصورت جرم است. البتّه با تفاوت اشخاص و زمان و مکان و گستره آن، تفاوت میکند.
حکم شرکت و عضویت در شبکههای اجتماعی
اخیراً شرکت و عضویت در شبکههای اجتماعی خیلی رایج شده است؛ لطفاً حکم شرعی آن را مرقوم فرمایید؟
هرگاه این کار خلاف قانون بوده یا سبب تقویت دشمنان اسلام گردد و یا مفاسد اخلاقی یا اعتقادی و یا اجتماعی باشد جایز نیست و در غیر این صورت اشکال ندارد.
حکم نابود کردن فیلم های فاسد
یکى از امورى که در عصر و زمان ما بیداد میکند و جوانان ما را به کام نیستى میکشاند، مسئله فساد اخلاقى است که جنبه مای گوناگونى دارد. یکى از جنبه های بارز آن، گسترش فیلمهای ضد اخلاقی است که سهم بسزایى در از بین بردن فرهنگ جامعه و به انحراف کشاندن جوانان، ایفا میکند و متأسفانه دستگاههای انتظامى و قضایى در این زمینه ضعیف عمل مینمایند. آیا میتوان اینگونه وسایل را به دلیل اینکه فرهنگ اسلامى ما را از بین میبرد، نابود کرد؟ آیا میتوان وسایلى مثل آنتن ماهواره و مانند آنکه همان تأثیر و شاید شدیدتر از آن را دارد، نابود کرد؟
البتّه وسایل فساد را میتوان نابود کرد و سبب ضمان نمیشود. ولى افراد مجاز نیستند خودسرانه این کار را انجام دهند; چون سبب هرجومرج میشود. بلکه باید طبق برنامه و ضوابط و زیر نظر حاکم شرع و مسؤولین ذیربط، انجام شود.
حکم ساخت فیلم در مورد امام زمان (عج)
تاکنون نسبت به وجود مقدّس حضرت حجّت بن الحسن (عجّل الله فرجه الشّریف) و حضور و اطّلاع و عنایت ایشان به مؤمنین و شیعیان، فیلمى مستند به روایات اهلبیت (علیهمالسلام) تهیّه و تدویننشده است. ما تصمیم گرفتهایم در این زمینه حرکتى انجام دهیم، مستدعى است نظر مبارک خویش را نسبت به تهیّه صحنهای در مسجد مقدّس جمکران که امام عصر (عجّل الله فرجه الشّریف) را در حال حرکت در کنار مردم و متدینین هستند بفرمایید؟ (البتّه بدون نشان دادن چهره و بدن بهطور کامل، بلکه فقط از زانو به پایین; بدین شکل که امام عصر (علیهالسلام) در حال گام برداشتن هستند.) فیلمبرداری از چنین صحنهای چه حکمی دارد؟ یا در کنار مؤمنینى که مشغول دعا خواندن هستند، صحنهای از امام زمان (علیهالسلام) (بدون نشان دادن چهره و بدن بهطور کامل، بلکه به تصویر کشیدن دودست امام (علیهالسلام) در حال قنوت) فیلمبرداری گردد، حکمش چیست؟
چنانچه احترامات لازم رعایت شود و این اشتباه براى بیننده حاصل نشود که گمان کند واقعاً شما امام را در این صحنه در مسجد جمکران و مانند آن دیدهاید و فیلم برداشتهاید، اشکالى ندارد.
تبیین عبارت «مقدسات اسلامی» در قوانین جمهوری اسلامی
در برخى از قوانین جمهورى اسلامى از عبارت «مقدسات اسلامى» استفادهشده و احکامى بر آن بارشده است. براى روشن شدن این قوانین و دست یافتن به یک چهارچوبِ شفّاف در سیاستهای فرهنگى و پرهیز از افراطوتفریط، لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) تعریف مقدسات اسلامى چیست؟ آیا میتوان براى آن معیارى تعیین کرد و مصادیق مورد اختلاف را با آن معیار سنجید؟ ب) آیا مرجع تشخیص مقدسات اسلامى عرف است و با مراجعه به وجدان اهل عرف میتوان مصادیق آن را شناخت، یا از امورى است که شناخت آن مستلزم خبرویّت و کارشناسى است؟ واضح است در صورت اوّل، هیئتمنصفه دادگاههای رسیدگیکننده به جرائم مطبوعاتى، بهعنوان نمایندگان افکار عمومى، صلاحیت تشخیص مقدسات اسلامى را خواهند داشت و در صورت دوّم، ارجاع امر به کارشناس یا کارشناسان ضرورت خواهد داشت. لکن این سؤال مطرح است که در صورت دوّم، چنانچه موضوع، بین کارشناسان اسلامى مورد اختلاف باشد، تکلیف چه خواهد بود؟ ج) آیا انتقاد از احکام و مفاهیم قرآن و عترت، یا سیره ائمّه اطهار (علیهمالسلام)، از مصادیق اهانت است؟ آیا نقد و بررسى آیات، روایات، سیره و احکام فقهى بر اساس روشهایی غیر از اسلوب متداول میان علماى دین، نوعى اهانت است؟ اصولاً نقد و بررسى اینگونه امور در چه صورت اهانت به مقدسات تلقّى میشود؟ و درهرصورت، سوء نیّت منتقد، یا عدم قصد اهانت وى، چه تأثیرى در این امر دارد؟
الف) البتّه تعبیر به مقدسات اسلامى در هر مورد با ملاحظه قرائن موجود در کلام ممکن است تفسیر خاصی داشته باشد; ولى معمولاً هنگامیکه این تعبیر گفته میشود، اشاره به امورى است که در نظر همه دینداران محترم است; مانند «خدا»، «پیامبر (صلیالله علیه وآله)» «ائمّه هدى (علیهمالسلام)»، «قرآن مجید»، «مساجد»، «کعبه»، «احکام مسلّمه اسلام» و امثال آن. ممکن است در پارهای از موارد، مقدسات اسلامى معناى گستردهتری داشته باشد. ب) مرجع تشخیص، عرف افراد دیندار و آشنا به مسائل اسلامى است و ممکن است در موارد پیچیده، نیاز به استفاده ازنظر دانشمندان و علماى دینى نیز باشد. ج) اگر منظور از نقد و بررسى، ایراد به قانون و قانونگذار باشد، بیشک جزء مصادیق اهانت است و اگر منظور، اشکال و ایراد به کسانى باشد که چنان حکمى استنباط کردهاند و به تعبیر دیگر، استنباط زیر سؤال برود نه حکم الهى، مصداق اهانت به مقدسات اسلامى نیست.
حکم استفاده از vpn در اینترنت
یکی از امکاناتی که در اینترنت بهصورت غیرمجاز وجود دارد VPN است؛ با این وسیله بعضی از سایتها که فیلتر هستند نمایش داده خواهند شد و میتوان فیلم دانلود کرد. من برای سمینار دانشگاه به فیلمهای علمی احتیاج دارم، ولی باوجود فیلتر بودن سایتها نمیتوانم چیزی دانلود کنم؛ آیا میتوانم از این فیلترشکن برای کارهای غیر حرام استفاده کنم؟
این کار درصورتیکه مخالف قوانین و مقررات حکومت اسلامی باشد جایز نیست ولی بر مراکز علمی لازم است امکان استفاده از منابع علمی سالم را برای دانشجویان فراهم کنند.
اعتبار کتب احکامی منتسب به معظم له که توسط دفتر چاپ نشده
آیا کتاب (احکام نموداری) که ادعای تطابق با نظرات حضرت آیتالله مکارم را دارد برای رجوع قابلاعتماد است؟
در صورتی که تایید ما در آن نوشته شده باشد عمل طبق آن مجزی است ان شاء الله.
احاديث كتاب كشكول منتظرى
آيا احاديث كتاب (كشكول منتظرى) ازنظر صحت احاديث، درست و صحیح است؟
مراد شما کدام روایت است مرقوم درید تا پاسخ داده شود.