مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

درصورتی‌که در معامله فروشنده جنس معيّنى را كه مشترى نديده با بيان صفات بفروشد بعد معلوم شود آن‏طور كه گفته نبوده است، در اين صورت مشترى مى‏تواند معامله را به هم بزند، همين حكم در مورد عوض نيز وجود دارد، به این خیار رؤيت گویند.

آری آن‌ها که مغبون هستند می‌توانند معامله را فسخ کنند و نسبت به سهم آن‌ها معامله فسخ می‌‌شود.

خیار تأخیر مربوط به این موارد نیست و زمین متعلّق به مشترى است ولى احتیاط واجب آن است که به خاطر تفاوت فوق‌العاده زمین در این مدّت معادل مبلغ هشتاد هزار تومان را با توجّه به قیمت امروز زمین بدهد و یا بایع را راضى کند.

این کار نوعی تدلیس است و تقلب محسوب می‌‌شود و اشکال دارد.

حقّ به هم زدن معامله را «خيار فسخ» مى‏گويند.

اگر این امور را از مشتری مخفی کند، این کار تدلیس و خلاف شرع است.

درصورتی‌که در معامله مشترى پول جنسى را كه نقداً خريده تا «سه روز» ندهد و فروشنده هم‌جنس را تحويل نداده باشد، فروشنده مى‏تواند معامله را به هم بزند (مگر اينكه مشترى شرط كرده باشد دادن پول را تا مدّت معيّنى تأخير بيندازد) و اگر جنسى كه فروخته‌شده مثل بعضى از ميوه‏ها و سبزی‌ها باشد كه اگر يك روز بر آن بگذرد ضايع مى‏شود چنانچه تا شب پول آن را ندهد فروشنده مى‏تواند معامله را به هم بزند، به این خیار تأخير گویند.

در فرض سؤال می‌‌تواند معامله را فسخ کند.

معامله نسبت به مقدار موجود صحیح است ولى اگر طرفین خبر نداشته‌اند هر دو خیار فسخ دارند.

درصورتی‌که شرط کرده که در فلان موعد بپردازد، و مشترى تخلّف از شرط کرده، فروشنده خیار تخلّف از شرط دارد. و اگر عین مال به دیگرى منتقل‌شده، باید مشترىِ متخلّف مثل، یا قیمت آن را، به بایع بازگرداند.

شامل ثمن نیز می‌‌شود.

خريدار و فروشنده تا زمانی از مجلس معامله متفرّق نشده‌اند مى‏توانند معامله را فسخ كنند، به این خیار مجلس گویند.