معامله بيع شرط به این‌گونه است كه مثلاً خانه صدهزارتومانی را با علم و آگاهى به پنجاه‌هزار تومان مىفروشند و قرار مىگذارند اگر فروشنده در موعد مقرّر پول را پس بدهد مىتواند معامله را فسخ كند، این‌گونه معامله اشكالى ندارد، به‌شرط اينكه طرفين واقعاً قصد خریدوفروش داشته باشند، بنابراین اگر در معامله بیع شرط فروشنده در موعد مقرّر پول را پس ندهد جنس از آن خريدار خواهد بود.
درصورتی‌که در معامله فروشنده جنس معيّنى را كه مشترى نديده با بيان صفات بفروشد بعد معلوم شود آنطور كه گفته نبوده است، در اين صورت مشترى مىتواند معامله را به هم بزند، همين حكم در مورد عوض نيز وجود دارد، به این خیار رؤيت گویند.
درصورتی‌که در معامله یکی از دو طرف معامله تقلّب كند و یا مال خود را بهتر ازآنچه هست نشان دهد مثلاً چاى اعلا را با چاى پست مخلوط نمايد و به اسم چاى اعلا بفروشد مشترى مىتواند معامله را فسخ كند، به این خیار تدليس گویند.
هرگاه مغبون شده‌اید خیار فسخ دارید و درهرحال سودهای قبل از معامله ارتباطی به خریدار ندارد.
درصورتی‌که در معامله مشترى پول جنسى را كه نقداً خريده تا «سه روز» ندهد و فروشنده هم‌جنس را تحويل نداده باشد، فروشنده مىتواند معامله را به هم بزند (مگر اينكه مشترى شرط كرده باشد دادن پول را تا مدّت معيّنى تأخير بيندازد) و اگر جنسى كه فروخته‌شده مثل بعضى از ميوهها و سبزی‌ها باشد كه اگر يك روز بر آن بگذرد ضايع مىشود چنانچه تا شب پول آن را ندهد فروشنده مىتواند معامله را به هم بزند، به این خیار تأخير گویند.
خیار تأخیر مربوط به این موارد نیست و زمین متعلّق به مشترى است ولى احتیاط واجب آن است که به خاطر تفاوت فوق‌العاده زمین در این مدّت معادل مبلغ هشتاد هزار تومان را با توجّه به قیمت امروز زمین بدهد و یا بایع را راضى کند.
این کار نوعی تدلیس است و تقلب محسوب می‌‌شود و اشکال دارد.
چنانچه این معامله در مزایده صورت گرفته، و مفهوم مزایده در عرف توجّه به غبن و اسقاط آن است، فروشنده حقّ ادّعاى خیار غبن ندارد; ولى اگر معامله خارج از مزایده صورت گرفته باشد، و فروشنده بتواند اثبات کند که در زمان معامله مغبون بوده، خیار غبن دارد. و اگر نتواند اثبات کند، ادّعاى او پذیرفته نیست.
درصورتی‌که در معامله فروشنده نتواند جنسى را كه فروخته تحويل دهد مشترى مىتواند معامله را فسخ كند، به این خیار تعذّر تسليم گویند.
درصورتی‌که در معامله يكى از خريدار و فروشنده مغبون شده باشد آن‌طرف که متضرر شده مىتواند معامله را فسخ كند، به این خیار غبن گویند.
هرگاه بعد از معامله و پيش از تحويل گرفتن جنس، عيبى در آن پيدا شود، مشترى مىتواند معامله را فسخ كند، همچنين اگر در عوض آن جنس بعد از معامله و پيش از تحويل گرفتن عيبى پيدا شود فروشنده مىتواند معامله را به هم زند.
