تعریف دیه
دیه به چه مالی گفته میشود؟
مالى كه بنابر تقويم شرعى به جبران خون مسلمان يا نقص بدنى او پرداخت شود.
مالى كه بنابر تقويم شرعى به جبران خون مسلمان يا نقص بدنى او پرداخت شود.
ظاهر ادلّه این است که هر دو جنبه را دارد. هم جنبه جبران خسارت و هم جنبه بازدارنده به همین دلیل یکى از نامهای دیه، عقل است که به معناى بازداشتن است.
دیه در مورد مجروحان جنگى و جانبازان از بیتالمال در تاریخ اسلام سابقه ندارد ولى هرگونه کوششى براى حل مشکلات این عزیزان بهجاست.
ولایت ولىّ صغیر شامل دیه و مانند آن میشود، امّا نمیتواند برخلاف غبطه صغیر، دیه و مانند آن را ببخشد یا به نفع خود تصرّف کند.
تمام وارثان نسبى و سببى از دیه ارث میبرند، مگر متقرّبان به مادر مانند برادر و خواهر مادرى.
در فرض مسئله، دیه هم جزء اموال است و ثلث به دیه نیز تعلّق میگیرد.
دیه جزء اموال آن مرحوم است و در درجه اول باید بدهیهای او را از آن پرداخت. اگر چیزی اضافه آمد تعلق به ورثه دارد.
ديه جنين به پدر و مادرش مىرسد و هركدام از آنها كه در سقط شركت داشته از ديه ارث نمىبرد و تمام آن به ديگرى مىرسد و اگر هر دو در سقط شركت داشتهاند ديه به پدربزرگ و مادربزرگ پدرى و مادرى و برادران و خواهران جنين مىرسد و طبق قانون ارث تقسيم مىشود و اگر آنها رضايت دهند مشكل حل مىشود.
درصورتیکه کسی که حق قصاص دارد از دنیا برود این حق به ورثهاش منتقل میشود (غیر از همسر) و اگر توافق بر دیه شده، دیه به همه ورثه تعلق میگیرد (حتی همسر) و در اگر قاتل تنها وارث باشد حق به امام منتقل میشود.
درصورتیکه خوف خطری باشد، جایز نیست و اگر بدون اطّلاع طرف باشد دیه نیز دارد، اما در صورت اطّلاع بیمار اگر منجر به فوت نشود دیه ندارد.
درصورتیکه پزشک مسئولیت زایمان آن زن را برعهدهگرفته باشد و در این کار به تصدیق کارشناسان سهلانگاری نموده ضامن است.