مراتب اولیاء دم در قصاص و دیه
در قتل عمد، اگر پدر رضایت داد و مطالبه دیه کرد و جدّ مخالفت کند و مطالبه قصاص نماید کدام مقدّم است؟
باوجود پدر نوبت به جدّ نمیرسد.
باوجود پدر نوبت به جدّ نمیرسد.
درصورتیکه براى دفاع شخصى، یا دفاع از کشور و کیان مسلمین لازم باشد اشکالى ندارد؛ ولی اگر آسیبی وارد شود ضامن دیهاند مگر اینکه بعد از وارد شدن خسارت رضایت دهد.
در صورت تعارض شهود، شهادت ساقط میشود، دیه و قصاص ثابت نمیگردد و در صورت دوّم احتیاط واجب آن است که هرکدام نصف دیه را بپردازند.
در چنین صورتى ضامن جریره میتواند دیه را بازپس بگیرد یعنى نه ارث میبرد و نه دیه را میپردازد.
اگر ثابت شود که ویرانى عمارت و کشته شدن بعضى از افراد به خاطر سهلانگاری و ندانمکاری آن بنّا بوده، آن شخص قاتل غیر عمد محسوب میشود و دیه دارد.
آن شخص باید تمام دیه را بپردازد.
اگرچه راننده کار بدى کرده، ولى در فرض سؤال مسئول دیه نیست زیرا در اینجا مباشر اقوى است.
1- درصورتیکه هدف زید به دست آوردن مال خود بوده، تقصیرى ندارد و چیزى از دیه بر او نیست.2- او ازنظر پرداخت دیه مسئول نیست ولى به خاطر عملش مستحقّ تعزیر است.
درصورتیکه مصلحت در صبر کردن باشد، باید صبر کنند و قاتل را با ضمانت و کفالت کافى آزاد نمایند تا صغیرها کبیر شوند و خودشان تصمیم بگیرند؛ و اگر ولىّ مصلحت ببیند (که غالباً مصلحت در همین است)، دیه میگیرد.
آری؛ کفاره قتل عمد، جمع است که عبارت است از آزاد کردن یک بنده، دو ماه روزه گرفتن، شصت فقیر را سیر کردن؛ و در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوع ندارد باید دو مورد دیگر را انجام دهد؛ و کفاره غیر عمد و خطا عبارت است از آزاد کردن بنده و اگر این ممکن نبود شصت روز روزه گرفتن و اگر این ممکن نبود شصت فقیر را سیر کند.