وظیفه پزشک در صورت عدمتشخیص بیماری
اگر پزشك براثر فراموشى انواع و علائم بیماریها ـ به خاطر گستردگى موضوع ـ بيمارى شخص را تشخيص ندهد، درنتیجه اصلاً دارويى تجويز نكند; درصورتیکه بيمارى تشديد و يا منجر به مرگ گردد، اين پزشك در چه حدّى مسئول است؟ (درصورتیکه امكان ارجاع به متخصّص باشد)
وظیفهاش آن است كه دخالت نكند و او را به فرد آگاهتری هدايت نمايد.
لزوم ارجاع بیمار به پزشک حاذقتر
درصورتیکه پزشك بيمارى را تشخيص ندهد، آيا با احتمال ضعيف میتواند دارو تجويز كند؟ درحالیکه با ارجاع به پزشك حاذقتر احتمال درمان بيشتر است و از هدر رفتن پول بيمار نيز جلوگيرى میگردد؟
در صورت عدمتشخیص، لازم است او را به ديگرى ارجاع دهد.
تشخیص بیماری تنها با آزمایش
اگر فرصت و امكان آزمايش وجود داشته باشد، امّا به دلايل ديگر (همانند: عدم قدرت بيمار بر پرداخت هزینهها، نبودن امكانات موردنیاز، نداشتن وقت كافى از ناحيه بيمار و مانند آن) آزمایشهای لازم صورت نگيرد، در اين صورت وظيفه پزشك چيست؟
اگر بدون آزمايش تشخيص بيمارى ممكن نيست بايد به سراغ آن برود، (مگر اينكه وقت كافى موجود نباشد)؛ و اگر بيمارى طبق موازين تشخيص دادهشده و آزمايش براى اطمينان بيشتر است، وجوبى ندارد.
استفاده از روشهای درمانی پر عارضه
اگر بدانيم يا احتمال دهيم كه یک بيمار در اثر بيمارى خاصی (مثل برخى سرطانها) بهزودی خواهد مرد، آيا مجازيم فقط براى افزايش طول عمر وى هرچند به مدّت كوتاه، روشهای درمانى خطرناك و بسيار پر عارضه را، (مثل شیمیدرمانی كه گاه عوارض آن شديدتر از بيمارى اولیه است) براى وى تجويز كنيم؟
در فرض مسئله دليلى بر وجوب و جواز اینگونه درمانها نداريم. ولى اگر بيمار خودش با علم به اين عوارض راضى بشود مانعى ندارد.
تجویز داروهای پرخطر برای درمان
در بعضى از بیماریها، مثل برخى عفونتهای نهچندان مهم، پزشك جهت تسريع بهبودى بيمار، يا اطمينان از اينكه داروى تجويزى وى بسيار قوى است و در مورد خيلى از عفونتها میتواند مؤثر باشد، يا به خاطر اينكه از هزينه درمان بيمار و مراجعات مكرّر وى بكاهد، اقدام به تجويز داروهايى میکند كه ضررهاى آن كاملاً شديد و به اثبات رسيده است و اين در حالى است كه شايد بتوان از طريق داروهاى ديگر، كه ضرر بسيار كمترى دارد، ولى ممكن است با عدم اطمينان كامل و هزينه زيادتر همراه باشد بيمار را معالجه نمود. با چنين فرضى، بهترين كار چيست؟ انتخاب راه سريع و پرخطر، يا راه کمخطر و احياناً دير اثر؟
انتخاب راه دو لازم است.
جراحی که موجب تسریع مرگ بیمار شود
مطمئنيم كه یک بيمارى، بيمار را بهزودی خواهد كشت. از طرفى مىدانيم كه با یک عمل درمانى، مثل جرّاحى، ممكن است بيمار بهبودى نسبى و احتمالى پيدا كند، يا حتّى زودتر از موعد از دنيا برد، وظيفه ما در چنين حالتى چيست؟ اگر با اين كار به تسريع مرگ بيمار كمك كنيم، مديون نيستيم؟ اگر اقدام به درمان نكنيم مسئول نيستيم؟ با توجّه به اينكه گاهى نتيجه كار كاملاً نامشخص است.
اگر احتمال بهبودى، احتمال قابلتوجهی است بايد اقدام كرد (البتّه با جلب رضايت بيمار)؛ و اگر احتمال ضعيف است و احتمال خطر نيز وجود دارد اقدام نكنيد.
تجسس و سوال مشاور برای ارائه راهکار
بنده دانشجو معلم دانشگاه فرهنگیان هستم و در زمینه آموزش و تربیت جنسی نوجوانان و جوانان کار میکنم در مواقعی که در مدرسه یا مکان های دیگر درباره مسائل بلوغ و انحرافات جنسی صحبت میکنم بعد از جلسه دانش آموزان در جلسه مشاوره خصوصی به بیان مشکلات خود (خود ارضایی، لواط و....) می پردازند و برای درمان وحل مشکل خود تقاضای کمک می نمایند با توجه به اقتضای کار، در مواردی نیازمند پرسش و اطلاعات دقیق درباره نوع انحراف(خود ارضای، لواط و...) فرد مذکور می باشم تا بتوانم به نحو احسن به فرد یا افراد مذکور کمک کنم حکم کار من از لحاظ شرعی و عرفی چیست؟
صحبت مستقیم با آنها در باره این نوع کارها جایز نیست و نباید سوال شود بلکه دستورات کلی را به آنان بدهد مثلا بگوید برای اینکه مبتلا به این کار نشوید طبق این دستور عمل کنید.
خطای مسئول آزمایشگاه در تشخیص جنین معلول و متولد شدن آن
من مسئول آزمایشگاه بودم در ایامی که بنده به دلایلی کاملا افسرده و بیمار شده بودم جواب یکی از آزمایشها اشتباه گزارش گردیده و به دنبال آن نوزاد معلولی که باید سقط می شد متولد شده است لازم به توضیح است که بنده در طول فعالیتم 4000 نمونه را بدون خطا گزارش کرده بودم لطفا بفرمایید تکلیف شرعی بنده چیست؟
تولد نوزاد معلول برای شما شرعا مشکلی ایجاد نمی کند از این جهت نگران نباشید اما از این به بعد بیشتر دقت کنید ما هم برای شما دعا می کنیم.