مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

بعد از انجام‌ اعمال سه‌گانه «منى» واجب است براى انجام باقی‌مانده اعمال حج به مکه بازگردد و اعمال مکه را، كه پنج چيز است، انجام دهد و آن‌ها عبارت‌اند از: 1. «طواف حج» كه آن را «طواف زيارت» نيز مى‌نامند. 2. «نماز طواف حج».3. «سعى بين صفا و مروه».4. «طواف نساء». 5. «نماز طواف نساء».اين پنج واجب را به همان کیفیت كه در عمره تمتّع بیان‌شده بدون هيچ تفاوت بجا مى‌آورد، مگر در نيّت كه اينجا بايد به نيّت طواف حج و نماز و سعى آن باشد، سپس به نيّت طواف نساء و نماز آن.

با انجام اعمال سه‌گانه منى و اعمال پنج‌گانه مکه، آنچه در احرام براى حاجى حرام بود در سه مرحله حلال مى‌شود:1. بعد از تراشيدن يا كوتاه كردن موى سر، تمام محرمات احرام، جز بوى خوش و همسر، حلال مى‌شود.2. پس از طواف زيارت و نماز طواف و سعى صفا و مروه، بوى خوش نيز حلال مى‌شود.3. بعد از طواف نساء و نماز آن، همسر نيز بر او حلال مى‌شود.

كسانى كه به خاطر عذرى (مانند پيرى، ترس از عادت ماهانه، بيمارى و مانند آن) طواف زيارت و نساء را قبل از وقوف به عرفات انجام داده‌اند، بوى خوش و همسر بر آن‌ها حلال نمى‌شود، بلكه تمام محرمات احرام بعد از حلق يا تقصير بر چنين افرادى حلال مى‌گردد.

حاجى مى‌تواند بعد از اعمال منى بلافاصله در همان روز عيد قربان به مکه برود و اعمال بالا را انجام دهد و بهتر است كه از روز يازدهم تأخیر نيندازد و اگر تأخیر انداخت از روز سيزدهم نگذرد، ولى تا آخر ماه ذی‌الحجه نيز مى‌تواند اين اعمال را انجام دهد؛ هرچند احتياط مستحب عدم تأخیر از روز سيزدهم است.

انجام دادن اعمال مکه (طوافین و سعى) براى غیر داراى عذر در شب دوازدهم بلکه در شب یازدهم بعد از نیمه‌شب نیز جایز است.

جايز است.

اعمال مکه را بايد بعد از اعمال منى (رمى جمره عقبه، قربانى و تقصير) بجا آورد؛ ولى چند گروه مى‌توانند قبل از رفتن به عرفات آن‌ها را بجا آورند: 1. زن‌هایی كه ترس دارند هنگام بازگشت از منى گرفتار عادت ماهانه، يا وضع حمل گردند و نتوانند در مکه بمانند تا پاك شوند و اعمال خود را بجا آورند.2. بيمارانى كه نتوانند در ازدحام جمعیت طواف و سعى را بجا آورند.3. پيرمردان يا پيرزنانى كه از انجام‌ اين اعمال هنگام بازگشت از منى به خاطر زيادى جمعیت عاجز باشند، يا خوف خطر يا ضرر داشته باشند.4. تمام كسانى كه مى‌دانند بعد از مراجعت به علّتى قادر به انجام اين اعمال نيستند و يا فوق‌العاده به‌زحمت مى‌افتند (و فرقى ميان طواف نساء و طواف حج در اين مسئله نيست).

احتياط واجب آن است كه ترك نكنند.

لازم نيست نزدیک‌ترین زمان به وقت وقوف را انتخاب کنند.

تشخيص با خود مكلّف است.

خوف حاصل از مجرّد احتمال عقلایى کفایت می‌کند.

در مواردى كه اين اعمال را مقدّم مى‌دارد احتياط واجب آن است كه محرم به احرام حج شود، سپس آن‌ها را انجام دهد.