مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

حج سابق کفایت می‌کند.

ممکن است مشابه این چرخش نیز در بیت‌المعمور نیز وجود داشته باشد.

50. احتياط واجب است كسانى كه نه حج به‌جا آورده‌اند و نه عمره و براى عمره استطاعت دارند عمره به‌جا آورند؛ و این موضوع مشکلی ندارد امّا شايسته است زائران خريدهاى خود را از آن كشور نكنند. 51. هرگاه عمره واجب خود را به‌جا آورده باشد، در ماه قمرى ديگر عمره به‌جا آوردن به نيّت خود و ديگران مانعى ندارد؛ و هرگاه بخواهد در يك ماه قمرى دو عمره به‌جا آورد، عمره دوم را به‌قصد رجا مى‌تواند به‌جا آورد.52. حاجى كسى است كه حجةالاسلام (تمتّع) به‌جا آورده باشد ولى گفتن آن به کسی که عمره بجا آورده نيز اشكالى ندارد.53. در مورد محرم کردن و انجام اعمال عمره مفرده برای کودک، از طرف او نيّت مى‌كند و لباس احرام به تن او مى‌كند و لبّيك گفته، در طواف‌ها با خود برده و نماز به نيابت از او مى‌خواند و او را در سعى همراه خود مى‌برد و به هنگام تقصير مقدارى از موهاى او را مى‌چيند ولى اگر اسباب دردسر مى‌شود او را مُحرم نكنند. 54. كاركنان کاروان‌ها و بعثه حج و تمام كسانى كه حج واجب خود را قبلاً بجا آورده‌اند و انجام مراسم حج براى آن‌ها مشكل است، مى‌توانند از اوّل نيّت عمره مفرده كنند و آن را كامل كرده و از احرام بيرون آيند و بعدازآن براى رفتن به عرفات و مشعر و منى، يا نرفتن و ماندن در مکه و رسيدگى به كارها آزادند. البتّه اگر به عرفات و مشعر و منى مى‌روند نيّت وقوف نكنند، ولى براى حفظ ظاهر مى‌توانند لباس احرامى (بدون نيّت) بپوشند و در بازگشت از عرفات تجديد عمره لازم نيست.

26. لازم نيست سنگ‌ها به ستون و ديواره جمره اصابت كند، بلكه كافى است در حوضچه اطراف بيفتد؛ زيرا جمره همان محل اجتماع سنگ‌هاست.27. رمى جمرات از طبقات بالا مانعى ندارد و كسانى كه در روز نمى‌توانند رمى كنند، مى‌توانند شب قبل يا بعدازآن رمى نمايند.

28. قربانى كردن در هر يك از قربانگاه‌های موجود جايز است، هرچند خارج از محدوده منى است؛ مشروط بر این‌که گوشت‌ها تلف نشود. 29. بهتر است قربانى را روز عيد ذبح كنند؛ ولى تأخیر آن تا روز سيزدهم نيز جايز است. 30. لازم نيست ذابح شيعه باشد؛ بلكه هر مسلمانى كه ذبيحه او پاك و حلال است مى‌تواند ذبح كند. 31. سربریدن و ذبح حيوانات، براى قربانى يا غير آن، با چاقوهاى استيل و فلزات ديگر، اشكالى ندارد. 32. قربانى را مى‌توان شخصاً ذبح نمود، يا به شخص ديگرى كه به او اطمينان دارد نيابت داد. خواه مدير كاروان باشد، يا اعضاى بعثه حج، يا بعضى از دوستان (معيار اطمينان داشتن به كار نايب است)؛ و لازم نيست وكيل نام صاحب قربانى را بداند، همين اندازه كه نيّت او را كند كافى است، هرچند بردن نام او به هنگام ذبح بهتر است و اگر كسى بدون گرفتن وكالت از طرف ديگرى قربانى كند صحيح نيست.33. مسلمانان بايد كارى كنند كه گوشت‌های قربانى از بين نرود و مجبور به سوزاندن و دفن كردن آن نباشند؛ زيرا اين كار اسراف و حرام است و ادلّه قربانى شامل آن نمى‌شود و چنانچه مستحقّينى در منى يافت نشوند، لازم است آن را به ساير بلاد اسلامى ببرند و به فقرا و مؤمنان بدهند و يا پول آن را كنار بگذارند و هنگام بازگشت در محل خود قربانى كنند و يا با دوستان خود هماهنگ كند كه در همان روز بعد از رمى جمره قربانى كنند؛ و هر يك از این‌ها كافى است. 34. تا انجام‌ كه ممكن است بايد قربانى را در قربانگاه‌های موجود انجام داد و از تلف شدن گوشت آن جلوگيرى كرد؛ امّا اگر بعد از تلاش و كوشش، يقين پيدا كند كه راهى براى استفاده از گوشت قربانى نيست و حتماً ضايع مى‌شود، بايد از قربانى در انجام‌ صرف‌نظر كند و پول آن را كنار بگذارد و هنگام بازگشت در محل خود قربانى نمايد. البتّه در ماه ذی‌الحجه همان سال و اگر ممكن نشد در ماه ذی‌الحجه سال آينده قربانى مى‌كند و می‌تواند به‌وسیله تلفن با دوستان خود هماهنگ كند كه در همان روز بعد از رمى جمره قربانى كنند؛ ولى اين كار واجب نيست.35. در وضعیت فعلى كه مسئولین حج مى‌گويند گوشت قربانى در دستگاه‌هاى مجهّز نگهدارى و سپس به دست نيازمندان مى‌رسد (ولى تمام قربانى‌ها در خارج از منى صورت مى‌گيرد) حجاج محترم مخيّرند انجام‌ قربانى كنند يا پول قربانى را كنار گذاشته و بقيه اعمال را به‌جا آورده و پس از بازگشت در ماه ذی‌الحجه در وطنشان قربانى كنند. 36. استفاده از وسايل ماشينى براى ذبح حيوانات مانعى ندارد، ولى شرايط ذبح شرعى مانند روبه‌قبله بودن و بسم‌الله گفتن و غير آن بايد رعايت شود.

43. احتياط واجب آن است افرادى كه حج نيابتى انجام مى‌دهند و سال اوّل آن‌هاست بعد از اتمام حج، عمره مفرده‌اى (با طواف نساء) براى خود بجا آورند. 44. احتياط مستحب آن است افراد معذور كه ناچارند بعضى از اعمال حج را ترك كنند نايب و اجير نشوند؛ ولى عذرهايى كه براى افراد در سفر حج پيدا مى‌شود، مانند تيمّم، جبيره و نرسيدن به بعضى از وقوف‌های اختيارى و امثال آن، مانع از عمل نايب نخواهد شد؛ بلكه مطابق دستور عمل مى‌كند و حج نيابتى او صحيح است. همچنين اگر براثر ضيق وقت مجبور به عدول از حج تمتّع به حج اِفراد شود. ولى كسانى كه براثر بی‌سوادی يا کم‌سوادی قادر بر اصلاح حمد و سوره خود نيستند، نيابت قبول نكنند؛ هرچند حجشان براى خودشان در صورت ناچارى صحيح است. 45. نايب و اجير بايد اعمال حج را مطابق اجتهاد يا تقليد خودش بجا آورد، نه اجتهاد يا تقليد شخصى كه براى او نيابت مى‌كند.

37. نمازخواندن با اهل سنّت و شركت در جماعات آن‌ها در ايّام حج و مانند آن، براى حفظ وحدت مسلمين از مستحبات مؤكّد و موجب تقويت صفوف در برابر دشمنان است و در روايات معصومين تأكيدات فراونى درباره آن شده است و چنين نمازى كفايت از نماز واجب مى‌كند و اعاده آن لازم نيست. 38. حاجيان شيعه و پيروان مكتب اهل‌بیت: نبايد در ايّام حج و مانند آن، نماز جماعت جداگانه به‌طور گروهى در کاروان‌ها يا مسجدالحرام يا مسجدالنبی، تشكيل بدهند و چنين نماز جماعتى خالى از اشكال نيست، مگر این‌که نماز چندنفری باشد.39. حجاج محترم مى‌توانند در مسئله وقت نماز و مانند آن از آن‌ها پيروى نمايند و با آن‌ها نماز بخوانند و براى سجده اگر بتوانند، روى سنگ‌های كف مسجد سجده نمايند (زيرا سجده بر تمام آن سنگ‌ها جايز است) و اگر نتوانند، روى فرش سجده مى‌كنند و لازم نيست دست‌بسته نماز بخوانند، يا بعد از حمد آمين بگويند. 40. استفاده از بادبزن، يا حصيرهاى بدون نخ، يا حصيرهاى معمولى كه نخ نازكى دارد، براى سجده كردن در همه حال جايز است و لزومى ندارد از مهر استفاده شود كه مخالفان به خاطر تبليغات نادرست روى آن حسّاسيّت دارند. بلكه استفاده از مهر در بعضى از مواقع ـ كه باعث بدبينى و اعتراض مى‌شود ـ اشكال دارد.41. زوّار عزيز خانه خدا در مورد هلال ماه ذی‌الحجه مى‌توانند از آن‌ها پيروى كنند و كسانى كه به هنگام افطار روزه در مسجدالحرام يا ساير مساجد آنان حضور دارند، هرگاه به آن‌ها اصرار بر افطار كنند، مانعى ندارد هم‌زمان با آن‌ها افطار نمايند و روزه آن‌ها صحيح است. 42. زوّار خانه خدا بايد از تمام‌کارهایی كه موجب وهن مذهب است اجتناب ورزند؛ مانند:الف) بازگشت از مسجدالحرام و مسجدالنبی و صفوف جماعت، هنگام اذان يا نزديك اذان.ب) پرداختن به خریدوفروش در بازارها و خیابان‌ها، يا بازگشتن با اجناس خریداری‌شده به سمت کاروان‌ها در چنان ساعاتى؛ بلكه اين كارها را كنار بگذارند و به جماعت بپيوندند. ج) اجتماع پشت ديوار بقيع براى زيارت قبور معصومين: هنگام نماز جماعت. د) پوشيدن لباس‌های نامناسب كه مايه وهن در انظار عموم است. هـ ) برخورد خشونت‌آميز در سخن يا رفتار با ساير زوّار خانه خدا، يا ساكنان مکه و مدينه. خلاصه پيروان مكتب اهل‌البيت: بايد چنان رفتار كنند كه همه احساس نمايند آن‌ها به بركت پيروى از اهل‌بیت: از تربيت بالايى برخوردارند و هیچ‌گونه بهانه‌اى به دست مخالفان ندهند كه اين كار اجر و ثواب حج آن‌ها را انشاء الله مضاعف مى‌سازد.

46. زوّار خانه خدا مخيّرند نماز خود را در مسجدالحرام و مسجدالنبی، بلكه در همه شهر مکه و مدينه، تمام يا قصر بخوانند و نماز تمام افضل است و فرقى ميان مکه و مدينه قديم و جديد نيست. 47. مسافر مى‌تواند براى گرفتن حاجت سه روز در مدينه روزه مستحبی بگيرد؛ (هرچند قصد ده روز نكند) و احتياط لازم آن است كه روزهاى چهارشنبه و پنج‌شنبه و جمعه را انتخاب كند و مى‌تواند در اين سه روز معتكف شود.48. كسانى كه پيش از رفتن به عرفات قصد ده روز در مکه كرده‌اند و نیّت نداشته‌اند قبل از ده روز از مکه خارج شوند، هنگامی‌که به عرفات و مشعر و منى مى‌روند نمازشان در انجام‌ تمام است و اين مسافت گرچه درگذشته به‌اندازه چهار فرسخ بوده، ولى امروز به سبب توسعه مکه كمتر شده و مسافت قصر نيست.49. حجاج محترمى كه در مکه مکرمه قصد اقامه ده‌روزه مى‌كنند، نبايد در اين ايّام از حدّ ترخّص خارج شوند؛ ولى مى‌توانند براى يكى دو ساعت به عرفات بروند و بازگردند.