مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

به نظر ما این‌طور نيست كه بتوان گفت به خاطر وضعيت موجود كسى به عمره و يا حج نرود؛ بلكه آن‌طور كه از ادلّه استفاده مى‏شود به‌هیچ‌وجه نبايد حج و عمره بیت‌الله‏، تعطيل شود و در اين حالت طبق قاعده «الميسور لايترك بالمعسور» برفرض خارج بودن مسعاى جديد از بين دو كوه بازهم سعى صحيح است؛ كما اينكه ما فتوا داده‏ايم سعى براى افراد ناتوان اگر در طبقه اول ممكن نباشد در طبقه دوم صحيح است، درحالی‌که طبقه دوم قطعاً بين دو كوه محسوب نمى‏شود.

لازم نيست سعى را بلافاصله بعد از طواف و نماز آن بجا آورد؛ بلكه اگر خسته شود، يا هوا گرم باشد، مى‌تواند آن را تا ساعت‌ها به تأخیر اندازد. حتّى بدون خستگى و گرما نيز تأخیر جايز است؛ ولى تأخیر آن تا روز بعد بدون ضرورت جايز نيست و اگر تأخیر انداخت، گناه كرده، ولى سعى او باطل نخواهد شد.

بهتر است در حال سعى وضو داشته باشد، ولى واجب نيست. حتّى زنان حائض مى‌توانند سعى بين صفا و مروه را انجام دهند.

اگر كسى به هنگام رفتن به مروه به‌عکس باشد (يعنى موقع رفتن به‌سوی مروه پشت به آن كرده عقب عقب برود، يا روى دست راست يا دست چپ حركت كند) سعى او صحيح نيست؛ امّا اين مسئله نبايد موجب وسواس شود؛ بلكه همين اندازه كه مطابق معمول حركت كند كافى است، هرچند صورت خود را به راست و چپ برگرداند، يا مثلاً براى ملاحظه همراهان گاهى به عقب سر نگاه كند.

سعى صفا و مروه از واجبات ركنى «عمره تمتّع» و «حج» است.

سعى از طبقه بالا، كه امروز ساخته‌شده و بالاتر از دو كوه صفا و مروه قرار دارد، اشكال دارد؛ مگر این‌که براثر ازدحام يا غير آن، نتواند از طبقه پايين سعى را به‌جا آورد، در اين صورت سعى در طبقه بالا جايز است و احتياط مستحب اين است كه در اين صورت براى طبقه پايين هم نايب بگيرد. البته در صورت امكان سعى از طبقه زیرزمین مقدّم است.

با توجه به اين‌كه طبقه زيرزمين صفا و مروه بين دو كوه مى‌باشد، سعى در انجام‌ حتّى در غير حال ضرورت جايز است.

قسمت سربالائى مفروش جزء كوه است و مسيرى را كه چرخ‌ها طى مى‌كنند قطعاً روى كوه صفا و مروه است و هيچ اشكالى ندارد.

چنانچه به خاطر ندانستن مسئله باشد، بايد سعى را از نو به‌جا آورد و اگر از روى سهو و فراموشى باشد، كافى است يك دور از صفا به مروه برود و احتياط مستحب آن است كه هفت دور به‌قصد ما فى الذمّه بجا آورد.

به‌طورکلی هرکجا به شکلي شلوغ باشد که رعايت فاصله زن و مرد ممکن نباشد، اين حکم جاري می‌شود.

با توجّه به این‌که افراد موثق از شيعيان عربستان به ما اطلاع داده¬اند که ريشه¬هاي کوه صفا و مروه در ابتداي مسير جديد نيز وجود دارد، سعي صحيح است و در فرض این‌که ريشه¬ها در مسير جديد هم نباشد چون سعي از کوه صفا شروع و به مروه تمام مي¬شود سعي بين صفا به مروه در مسير جديد حالت بيضي و کمي منحني پيدا مي¬کند در اين صورت نيز سعي صحيح است و دليلي نداريم که بايد طي مسافت حتماً به خط مستقيم باشد و منظور سعي بين الجبلين است.و سعي در طبقه زيرين، چون ريشه¬هاي کوه است و بين الجبلين محسوب مي¬شود به هنگام ازدحام نيز مانعي ندارد. ولي در طبقات بالا صدق بين الجبلين نمي¬کند زيرا بر طبق این شريفه: إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ الله فَمَنْ حج الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ الله شاكِرٌ عَليمٌ بايد سعي مصداق «أن يطوف بهما» باشد ولي در طبقات بالا چنين صدقي نمي¬کند، البتّه در صورت ضرورت که سعي در پايين ميسّر نشود يا به علّت ازدحام شديد عسر و حرج دارد، مانعي ندارد.

اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسئله سعى را بر طواف مقدّم دارد، احتياط واجب آن است بعد از انجام‌ طواف و نماز طواف سعى را دوباره بجا آورد.