مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مستحب است زكات گوسفند و گاو و شتر را به نيازمندان آبرومند بدهند و نيز مستحب است در دادن زكات خويشاوندان را بر ديگران و اهل كمال و علم را بر غیر آنان و كسانى را كه اهل سؤال نيستند بر اهل سؤال مقدّم دارند.

بهتر است زكات واجب را آشكارا و صدقه مستحبى را مخفى بدهند.

مكروه است انسان از مستحق بخواهد كه زكاتى را كه به او داده به خودش بفروشد، ولى اگر مستحق بخواهد زكاتى را كه گرفته تبديل به پول كند، كسى كه زكات را به او داده بر ديگران مقدّم است.

فقیر يا مسکین بنابر احتياط واجب نمی‌تواند بيش از مخارج سال خود و عيالاتش را از زكات بگيرد و اگر كسرى دارد تنها به‌اندازه كسرى خود می‌تواند بگيرد.

شخص نيازمند می‌تواند مركب سوارى موردنیاز و همچنين خانه‌ای كه به آن احتياج دارد و سرمايه لازم براى کسب‌وکار را از زكات تهيّه كند و در اين قسمت بايد به آن مقدار كه براى نياز و حفظ آبروى او لازم است قناعت كند.

كسانى كه مشغول فراگرفتن علم واجب هستند مى‏توانند از زكات استفاده كنند، همچنين قضات و مجريان حدود و مانند آن‌ها.

هرگاه فرزندى به کتاب‌های علمى دينى احتياج دارد پدر می‌تواند براى خريدن آن‌ها به او زكات دهد.

هنگامی‌که حاكم شرع مبسوط اليد است يعنى می‌تواند احكام اسلام را اجرا نمايد احتياط واجب آن است كه زكات را به او دهند، يا به اجازه او مصرف كنند و اقدام اشخاص به تقسيم آن بدون اذن حاكم شرع در اين صورت اشكال دارد.

اگر با عين مالى كه براى زكات كنار گذاشته، براى خودش تجارت كند صحيح نيست، ولى اگر با اجازه حاكم شرع باشد صحيح است و منافع آن مال زكات است.

فقير حق ندارد زكات را به كمتر از مقدار آن صلح كند، يا چيزى را گران‌تر از قيمت آن به‌عنوان زكات بپذيرد، يا زكات را از مالك گرفته و به خودش ببخشد، حتى اگر كسى زكات زيادى بدهكار است و فقير شده و نمى‏تواند زكات را ادا كند بر ذمه او مى‏ماند، مانند بدهى‏هاى ديگرش و گرفتن و بخشيدن به او اشكال دارد.

انسان می‌تواند از زكات، کتاب‌های دينى و علمى و قرآن و دعا و ساير كتبى كه در پيشرفت هدف‌های اسلامى موثّر است بخرد و وقف نمايد، خواه وقف عموم كند، يا وقف اشخاص خاص، حتى می‌تواند بر اولاد خود و كسانى كه واجب ‏النفقه او هستند وقف كند، ولى نمى‏تواند از زكات املاکی بخرد و بر اولاد خود وقف نمايد.

شخص فقير می‌تواند براى رفتن به حج و زيارت و مانند آن، زكات بگيرد، ولى اگر به مقدار خرج سالش زكات گرفته باشد گرفتن زكات براى زيارت و مانند آن اشكال دارد.