مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه درخت انگور يا خرما را بخرد قيمت آن مسلماً جزءِ مخارج نيست و اگر خرما يا انگور را پيش از رسيدن بخرد احتياط واجب آن است كه پول آن را نيز از محصول كم نكند، همچنين پولى را كه براى خريد زمين مى‏دهد جزءِ مخارج نيست.

با توجه به آیه 41 سوره مبارکه انفال (...فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ‏...) که با حرف‌اضافه «لام» آمده است، دلالت بر ملکیت و مشارکت در عین می‌کند و لذا چنانچه خمس را نپردازد و درآمدی از سرمایه کسب کند باید خمس درآمد را نیز بپردازد. البته در زکات چنین دلیل روشنی نداریم ولی به فتوای ما زکات نیز به‌عین تعلّق می‌گیرد نه ذمّه؛ بنابراین تصرف در مالی که زکات به آن تعلق‌گرفته جایز نیست مگر با اجازه حاکم شرع، مانند دیگر اموال مشاع که تنها با رضایت همه شرکا می‌توان در آن تصرف کرد و تصرف هرکدام به‌تنهایی، هرچند به مقدار سهم خودش، بدون رضایت دیگران جایز نیست.

با توجه به آیه 41 سوره مبارکه انفال (...فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ‏...) که با حرف‌اضافه «لام» آمده است، دلالت بر ملکیت و مشارکت در عین می‌کند و لذا چنانچه خمس را نپردازد و درآمدی از سرمایه کسب کند باید خمس درآمد را نیز بپردازد. البته در زکات چنین دلیل روشنی نداریم ولی به فتوای ما زکات نیز به‌عین تعلّق می‌گیرد نه ذمّه؛ بنابراین تصرف در مالی که زکات به آن تعلق‌گرفته جایز نیست مگر با اجازه حاکم شرع، مانند دیگر اموال مشاع که تنها با رضایت همه شرکا می‌توان در آن تصرف کرد و تصرف هرکدام به‌تنهایی، هرچند به مقدار سهم خودش، بدون رضایت دیگرآنجایز نیست.

احتياط واجب آن است كه زكات گاو و گوسفند و شتر را اگر به حدنصاب برسد بدهد، خواه از علف بيابان بخورد يا علف دستى به آن بدهد و يا گاهى از اين و گاه از آن.

در زكات‏ طلا و نقره علاوه بر شرايط عامه وجوب زکات، دو شرط اختصاصی دیگر لازم می‌باشد: یکی آنكه طلا و نقره به‌صورت «سکّه» باشد و معامله با آن رواج داشته باشد، بنابراين سکّه‌هایی كه رواج معامله ندارد زكات به آن تعلّق نمی‌گیرد. و دوّم آنكه انسان يك سال تمام مالك مقدار نصاب باشد و اگر وارد ماه دوازدهم شود احتياط مستحب آن است كه زكات آن را بدهد، امّا اگر قبل از گذشتن يازده ماه آن را بفروشد، يا از نصاب بيفتد، يا در اختيار او نباشد، زكات به آن تعلّق نمی‌گیرد؛ همچنين اگر آن را با چيز ديگرى عوض نمايد، يا آن‌ها را آب كند و از صورت سكّه خارج سازد، امّا اگر سکّه‌های طلا و نقره را به سکّه‌های طلا و نقره ديگرى عوض كند احتياط واجب آن است كه زكات آن را بپردازد.

در زكات‏ گوسفند و گاو و شتر علاوه بر شرايط عامه وجوب زکات، لازم است كه اين حيوانات بيكار باشد؛ اگر در تمام طول سال روزهاى پراکنده‌ای کارکرده، به‌طوری‌که حيوان كارگر محسوب نشود زكات آن واجب است.

زن می‌تواند به شوهر فقير خود زكات دهد، هرچند شوهر زكات را بگيرد و صرف مخارج آن زن و اولادش كند.

مكروه است انسان از مستحق بخواهد كه زكاتى را كه به او داده به خودش بفروشد، ولى اگر مستحق بخواهد زكاتى را كه گرفته تبديل به پول كند، كسى كه زكات را به او داده بر ديگران مقدّم است.

مصرف صدقات مستحبی تنها نیازمندان هستند مگر این‌که از ابتدا نوع مصرف آن مشخص‌شده باشد.

شخص فقير می‌تواند براى رفتن به حج و زيارت و مانند آن، زكات بگيرد، ولى اگر به مقدار خرج سالش زكات گرفته باشد گرفتن زكات براى زيارت و مانند آن اشكال دارد.

در فرض سؤال، می‌تواند آن را به حاکم شرع یا کسی که از طرف او مأذون است به‌عنوان زکات بپردازد و او آن را به شما به علّت بدهی‌تان بدهد.

باید آن زمین را بفروشند و در مصارف زکات مصرف نمایند.