احتیاط آن است که به اندازه قیمت دو شتر به او داده شود یا با وی مصالحه کند.
دیه در مورد مجروحان جنگى و جانبازان از بیت المال در تاریخ اسلام سابقه ندارد ولى هرگونه کوششى براى حلّ مشکلات این عزیزان به جاست.
دیه فلج کردن گوش دو ثلث دیه و بریدن گوش فلج ثلث دیه دارد.
الف: هر شکستگی یک دیه مستقل دارد مگر اینکه چنان به هم نزدیک باشد که یکی به‌حساب آید.ب: تفاوتی نمیکند.ج: برای [جدا] شدن قسمتی از استخوان باید ارش بپردازد.
در صورتى که فقط مى دانید سر او زخم شده و بیشتر از آن را یقین ندارید، دیه آن قیمت یک شتر است و در صورتى که به مجنىّ علیه دسترسى ندارید، به نیّت او دیه اش را به فقیرى صدقه مى دهید، مگر این که یقین داشته باشید که او از شما راضى شده است.
با توجّه به نزدیکی زخم ها و اتّصال عرفى آن، یک حارصه محسوب مى شود.
1- در این گونه موارد به هیچ وجه، حکم قرعه جارى نمى شود، و باید دیه در میان دو یا چند نفر به طور مساوى تقسیم شود. 2- از جواب بالا معلوم شد.
اگر بعضى خواهان دیه باشند، بقیّه حقّ قصاص دارند به شرط این که سهم دیه بقیّه را بپردازند و اگر بعضى عفو کنند بقیّه حقّ قصاص دارند ولى سهم دیه را باید به شخص جانى و ورثه او بپردازند.
غالباً اخذ دیه به مصلحت صغار است; ولى موارد نادرى پیدا مى شود که ممکن است مصلحت صغار در عفو، یا قصاص باشد. و فرقی در این مطلب بین ولىّ با قیّم نیست و هر دو باید مصلحت صغیر را در نظر بگیرند.
قصاص در قتل عمد و دیه در غیر عمد.
قصاص طبق تقاضاى اولیاى دم انجام مى گیرد، و شخص جانى اگر مالى داشته باشد، دیه را از اموال او مى پردازند، در غیر این صورت به ذمّه میّت مى ماند، البته اگر جنایت بر اعضا عمدی و قابل قصاص باشد، نخست آنها قصاص مى کنند، بعد قصاص قتل انجام مى شود.
