در صورتى که یقین به رضایت صاحبان آن داشته باشد اشکال ندارد. در غیر این صورت، اگر کفشىرا که برده اند قیمتش مساوى یا بیشتر از کفشى باشد که به جا گذارده اند، مى توان به عنوان تقاص برداشت و اگر کفش به جا مانده قیمتش بیشتر باشد، باید معادل مقدار اضافى را به شخص فقیرى پرداخت کرد.
متولّى نسبت به اين امور در مساجد حقّى ندارد.
اگر متولّى داشته باشد حرف او مقدّم است والاّ حاكم شرع فردى را به عنوان متولّى آن محل منسوب می كند تا او رسيدگى نمايد.مهمترين امر در مساجد و حسينيه ها و امثال آن اتّحاد مردم، متولّى، واقف، هيأت امناء و امام جماعت است و تا حد امكان بايد با همكارى و گذشت جلوى ايجاد اختلاف را گرفت.
معامله اموال موقوفه باطل است، ولى هرگاه طورى خراب شود كه نتوانند استفادهاى را كه براى آن وقف شده ببرند، مثلًا فرش مسجد طورى پاره شود كه نتوان از آن براى نماز در مسجد استفاده كرد فروش آن اشكالى ندارد، همچنين مصالح كهنه اى كه بعد از تعمير و نوسازى مسجد زياد مى آيد، ولى پس از فروختن بايد پول آن را در همان مسجد به همان مصرف برسانند و اگر ممكن نشود به مصرفى كه به مقصود واقف نزديكتر است و اگر نيازى نباشد در مساجد ديگر مصرف كنند.
اين كار جايز نيست؛ زيرا زمين آن وقف و ساختمان، مخصوص همان زمين است، ولى چنانچه اين كار انجام شود، زمين همچنان موقوفه است.
مجاز هستید و مانعى ندارد؛ ولى بهتر است به آن مقدار که از مساجد و حسینیّه ها مهر برمى دارید)هرچند بطور تقریبى باشد به آنها بازگردانید.
در مورد مساجد متروكه در بيابانها و قراى متروكه بايد آنها را طورى محفوظ كرد كه هتك و بى احترامى نسبت به آنها نشود.
اگر در مساجد و کتابخانه ها به هیچ وجه قابل استفاده نباشد مانعی ندارد، البته اگر ارزش و قیمت داشته باشد باید به قیمت آن کتابهای مشابه بخرد و به مسجد بدهد.
اگر در آینده نزدیکى بازسازى نمى شود مى توان به مساجد دیگرهمان شهر یا روستا انتقال داد واگر بازسازى شد به جاى اوّل برگردانند.
در صورتى كه مزاحمتى براى نمازگزاران و ساير امور مسجد ايجاد نشود، مانعى ندارد.ولی احتياط آن است كه سهم خود را نسبت به آب و برق و ... بپردازند؛ مگر اين كه بانيان اين گونه امور از آغاز وقف را توسعه داده باشند.
ورزش براى همگان، مخصوصاً براى جوانان و نوجوانان امر لازمى است؛ ولى مناسب مساجد و حسينيّه ها نيست،لازم است مكان مناسب ديگرى براى آن در نظر گرفته شود،در ضمن توجه داشته باشید این مکانها که در آن به نیت مسجد اقامه نماز شده است عملا وقف مسجد شده است و احکام مسجد را دارد ولو اینکه وقف نامه ای وجود نداشته باشد.
ورزش براى همگان، مخصوصاً براى جوانان و نوجوانان امر لازمى است؛ ولى مناسب مساجد و حسينيّه ها نيست،لازم است مكان مناسب ديگرى براى آن در نظر گرفته شود.
