قطع یا شک به خطا بودن حکم حاکم شرع یا مرجع تقلید
در چه صورت حکم کسی را که بهعنوان حاکم شرع حکم میدهد نباید پذیرفت؟
تنها در موردی که یقین قطعی و از طریق صحیح به خلاف بودن فتوا پیدا کنید میتوانید آن را رها کنید.
حکم کفاره در صورت شک بین افطار روزه قضا و روزه ماه رمضان
فردی میداند بعضی از روزههای خود را بهعمد افطار کرده، اما نمیداند روزهی ماه رمضان بوده یا قضای آن، وظیفهی او چیست؟
با توجه به آنچه نوشتهشده است کفاره شکستن روزه قضای رمضان را بدهد.
تکلیف نماز جماعت درصورتیکه امام و مأموم هر دو شک کرده باشند
اگر امام و مأموم هردو در رکعات نماز شک کنند، وظیفهی آنها چیست؟
هرکدام باید به تکلیف خود عمل نمایند.
وضو و غسل در صورت شک در تنگى وقت
زمانی که شخص در تنگ شدن وقت شک کند چه وظیفه ای دارد؟
كسى كه نمى داند وقت تنگ شده يا نه، بايد وضو بگيرد يا غسل كند.
شک در اختیاری بودن برداشتن پیشانی از مهر
هنگام سجده، مهر داغ بود، سرم را از سجده برداشتم بلافاصله پيشاني بر مهر ديگري گذاشتم نمیدانم بیاختیار برداشتم يا با اختيار نماز چه حکمی دارد؟
احتیاطاً نماز را اعاده کند ولی اگر میداند بیاختیار بوده اشکال ندارد.
شک بین خواندن نافله و نماز واجب
اگر کسی شک کند نمازی که می خواند نماز مغرب است یا نافله آن یا نماز عشا حکمش چیست؟
می تواند نماز را بشکند و یا به نیت نافله نماز را دو رکعتی تمام می کند و باید نماز مغرب و عشاء را بخواند.
احتمال وقوع عادت ماهیانه در طواف
نسبت به اینکه زن میتواند طواف را مقدّم بدارد آیا صرف شک در وقوع طواف در ایّام حیض کفایت میکند یا اینکه باید احتمال قوى بدهد که عادت میشود؟
خوف حاصل از مجرّد احتمال عقلایى کفایت میکند.
تقارن تبعیض در تقلید و بقاء بر میت
مرجع بنده تبعیض در تقلید را خلاف احتیاط میداند و از مجتهدی که جایز میدانست تقلید نموده و در مسئله تقلید از میت از سومی تقلید کردم و میت تقلید از اعلم را واجب نمیداند و بنده در مسئله تبعیض از دومی و تقلید از غیر اعلم از آخری تقلید کردم و از تعدادی مجتهد تقلید کردم. آیا تمام تقلیدم صحیح است؟
هرگاه سومی اجازه میدهد که در مسائلی که حتی در حیات میت به فتوای او عملنکردهاید باقی بمانید عمل شما به فتاوای میت اشکالی ندارد ولی به عقیده ما احتیاط آن است که در فتاوایی که عملنکردهاید باقی نمانید.
شک در باطن بودن جایی از بدن
اگر مثلاً شک داشته باشیم که لب و مانند آن جزء باطن بدن است یا ظاهر در این صورت ملحق به کدام است؟
جايى از لب و مانند آنکه انسان نداند جزء ظاهر بدن است يا باطن، اگر نجس شود بايد آن را آب بكشد.
شک در عمل به فتوای مجتهد متوفی در بقا بر تقلید
بسیارى از کسانى که بر تقلید میّت باقیماندهاند، مایلاند در تمام مسائل از مرجع تقلید زنده پیروى کنند; زیرا در برخى از مسائل دچار شک و تردید میشوند که آیا در زمان مرجع متوفی به فتواى او در خصوص فلان مسئله عمل کردهاند، یا خیر؟ آیا راهى وجود دارد که بهطورکلی از مرجع زنده تقلید کنند؟
تنها در مواردى که در زمان حیات مرجع متوفی به فتواى او عملنکردهاند، یا لااقل شک در عمل دارند، میتوانند به فتواى مرجع زنده عمل کنند. ولى اگر اعلمیت مرجع حىّ نسبت به متوفی ثابت شود، در تمام مسائل میتوانند از مرجع زنده تقلید کنند.
تعریف شک و یقین و ظن در اصطلاحات فقهی
تفاوت شک و ظن در چیست؟
آنچه غیر از یقین باشد شک است و ظن احتمال قویتر را میگویند.