مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

كسى كه درآمدى از کسب‌وکار به دست آورده اگر مال ديگرى هم دارد كه خمس آن واجب نيست يا خمس آن را داده، لازم نیست آن‌ها را از هم جدا کند، بلکه می‌تواند از هر دو خرج کند و در پایان سال خمسی آنچه نسبت به سرمایه‌ی مخمّس سال قبل اضافه دارد را تخمیس کند؛ بنابراین معیار درآمد است؛ یعنی مثلاً سال قبل یک‌صد هزار تومان سرمایه مخمس داشته و امسال مجموع موجودی‌اش بیش از آن نیست؛ هرچند اجناس جابه‌جاشده یا برخی اجناس تمام‌شده و جنس جدیدی جای آن را گرفته است.

چنانچه این کار موجب تضییع حقّ دیگران نشود و صرفاً به‌عنوان هدیه باشد، جایز است.

اگر زكات خرما يا كشمش بر او واجب باشد نمى‏تواند زكات را از رطب تازه يا انگور بدهد (ولى می‌تواند رطب تازه يا انگور را به مستحق بفروشد بعد بدهى او را از باب زكات حساب كند) امّا اگر بخواهد رطب يا انگور را قبل از خشك شدن بفروشد می‌تواند زكات آن را از خودش بدهد.

بهتر است زكات واجب را آشكارا و صدقه مستحبى را مخفى بدهند.

اگر از زكاتى كه كنار گذاشته منفعتى حاصل شود، مثلاً گوسفندى باشد كه بره بياورد، آن نيز جزء مال زكات است.

اگر دسترسى به فقير ندارد می‌تواند مقدارى از مال خود را به نيّت فطره جدا كرده و براى مستحقی كه در نظر دارد يا براى هر مستحق كنار بگذارد و بايد هر وقت كه آن را می‌دهد نيّت فطره نمايد.

انسان نمی‌تواند زكاتى را كه جدا كرده و كنار گذاشته بردارد و چيز ديگرى به‌جای آن ‏بگذارد.

پرداختن چیزی برای احقاق حق تنها در صورتی جایز است که هیچ راهی برای گرفتن حق، جز آن نباشد و احقاق حق نباید ضرر به دیگران برساند.

هنگامى که خانه در اختیار مسجد قرار گرفت، مى توان از درآمد مسجد خرج آن کرد.

اگر مالك گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در بين سال بالغ شود زكات بر او واجب نيست ولی در مورد گندم و جو و كشمش و خرما زكات در صورتى واجب است كه هنگام واجب شدن زكات صاحب آن‌ها بالغ باشد.

شخص فقير می‌تواند براى رفتن به حج و زيارت و مانند آن، زكات بگيرد، ولى اگر به مقدار خرج سالش زكات گرفته باشد گرفتن زكات براى زيارت و مانند آن اشكال دارد.

پرداخت زکات باید با رضایت مالک باشد ولی در صورت عدم پرداخت، حاکم شرع می‌تواند با اعمال زور حقّ بیت‌المال را بگیرد.