مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه به گمان اين‏كه كسى فقير است به او فطره دهند و بعد معلوم شود فقير نبوده، می‌تواند آن مال را پس بگيرد و به مستحق بدهد و اگر پس نگيرد بايد از مال خودش فطره را بدهد و اگر از بين رفته باشد، درصورتی‌که گيرنده فطره مى‏دانسته آنچه را گرفته زكات فطره است، بايد عوض آن را بدهد و در غير اين صورت عوض بر او واجب نيست و اگر دهنده فطره در تحقيق حال فقير كوتاهى نكرده باشد بر او هم چيزى نيست.

كسى كه سيد است نمی‌تواند از غير سيد زكات فطره بگيرد.

در فرض سؤال، صدقه مستحب مانعی ندارد و احتیاط آن است که صدقه نذر را به واجب النفقه ندهد.

در صورتى که وامِ مشروط به سود بگیرد جایز نیست هر چند قصد پرداخت سود را جز به اجبار نداشته باشد.

سادات فقيرى كه مخارج آن‌ها بر ديگرى واجب است اگر آن شخص نتواند خرج او را بدهد مى‏توان به او خمس داد، مثلاً زن سيّده‏اى كه شوهرش قادر به اداره زندگى او نيست مى‏تواند خمس بگيرد.

مدرسه دينى را می‌شود از زكات ساخت؛ ولى مدرسه غیردینی را نمی‌شود، مگر این‌که علم واجبى باشد و مَن به الکفایه در آن نباشد به آن نيّت اشكالى ندارد.

پرداخت زکاتِ مال‌التجاره مستحب است.

هرگاه از قبیل طلا و نقره يا احشام كه در آن زكات است قرض كند و يك سال نزد او بماند، بايد زكات آن را بدهد و بر كسى كه قرض داده چيزى واجب نيست و اگر از قبیل غلات است چنانچه به حدنصاب برسد باید زکاتش را بپردازد و در غلات سال معتبر نیست.

درصورتی‌که قبل از تعلّق زکات، به پسرانش واگذار کند و سهم هر یک از آنان به حدنصاب برسد، زکات دارد ولی در غیر این صورت زکات واجب نیست؛ ضمناً اگر بعد از شروع رسیدن خرما واگذار کند باید زکات آن را بپردازند.

فقيرى كه مى‏داند زكات بر شخصى واجب نشده، نمى‏تواند چيزى از باب زكات از او بگيرد و اگر بگيرد و پيش او تلف شود ضامن است، امّا اگر آن فقير به فقر خود باقى باشد مى‏توان بدهى او را بعداً جهت زكات حساب كرد.

فقیر يا مسکین بنابر احتياط واجب نمی‌تواند بيش از مخارج سال خود و عيالاتش را از زكات بگيرد و اگر كسرى دارد تنها به‌اندازه كسرى خود می‌تواند بگيرد.

احتياط واجب آن است كه سهم سادات را از خود آن مال و يا از پول رايج بدهند، نه از جنس ديگر، مگر اینکه جنس ديگر را به مستحق بفروشد سپس بدهى او را از باب خمس حساب كند.