حکم تقیید اختیار طلاق توسط محاکم برای زوج
با توجّه به اطلاق مادّه 1133 قانون مدنى که مى گوید: «مرد هر وقت بخواهد، مى تواند همسر خود را طلاق دهد»؛ بعضى از محاکم همان طور که طلاق بى دلیل زوجه را رد مى کنند، در مورد در خواست زوج نیز همین حکم را صادر مى نمایند؛ آیا این مطلب با اختیارات مطلق زوج طبق روایت مشهور نبوى «اَلطَّلاقُ بِیَدِ مَنْ اَخَذَ بِالسّاقِ» منافات ندارد؟
مطابق عنوان اوّلى اختیار طلاق به دست زوج است هر زمان که بخواهد؛ ولى با توجّه به عناوین ثانویّه، که برگرفته از شرایط خاصّ اجتماعى امروز است حاکم شرع مى تواند اجازه طلاق مرد را به مواردى موکول کند که عذر موجّهى داشته باشد.
گفتن بسم الله توسط روشن کننده دستگاه
آیا نام خداى متعال را باید همان شخص روشن کننده دستگاه و لو این که نزدیک و مقابل ذبیحه نباشد و فقط مثلا یا الله یا الله بگوید یا آن که اگر دیگرى هم بگوید کافى است؟
باید همان شخصى که دستگاه را روشن مى کند نام خدا را ببرد و گفتن یا الله نیز کافى است و حضور در محلّ ذبح لازم نمى باشد.
اخذ مابهالتفاوت قیمت خرید از فروش توسط اداره بازرسی
شرکت تعاونى تهیّه و توزیع خواربار و لبنیات مقدارى کالاى فروش آزاد، جهت توزیع در شبکههای تحت پوشش خریدارى کرد. مقدار زیادى از کالاهاى مذکور به فروش رسید، و مابقی موجود بود. با تغییراتى که در نرخ به وجود آمد، اداره بازرسى و نظارت اعلام نمود که مابهالتفاوت افزایش قیمت به این اداره پرداخت گردد. لطفاً بفرمایید مبلغ مابهالتفاوت مربوط به صاحب کالا (این شرکت) است، یا باید به اداره مذکور پرداخت گردد؟
درصورتیکه گرفتن مابهالتفاوت از ابتدا جزء مقررات آن اداره بوده متعلّق به اداره اصلى میشود. و اگر چنین چیزى را شرط نکرده بودند، و جزء مقررات نبوده، متعلّق به صاحب کالا است.
معامله مال شراکتی توسط یکی از شرکا
اگر مالی بین دو یا چند نفر بهصورت شراکتی باشد آیا معامله آن توسط یکی از شرکا صحیح میباشد؟
چنانچه در قرارداد شركت بین خودشان شرط کرده باشند که هرکدام از شرکا بهتنهایی میتوانند خریدوفروش نمايند، در این صورت معامله یکی از آنها بهتنهایی صحیح میباشد ولی اگر شرط کرده باشند که فقط يكى از آنان معامله كند تنها معامله آن فرد معینی صحیح میباشد و اگر هیچیک از اين دو مطلب را شرط نكنند هیچکدام بدون اجازه ديگرى نمىتواند با آن سرمايه معامله كند.
خرید زمین توسط حکومت بدون رضایت صاحب آن
خرید زمینهای کشاورزى از کشاورزان بدون رضایت آنها توسط زمین شهرى یا نهاد دیگر چه صورت دارد؟
هیچکس حق ندارد ملک شرعى دیگرى را بدون رضایت او از او بگیرد و در فرض معامله مبلغ با توافق طرفین تعیین میشود و چنانچه بهزور بگیرند آن زمین غصبى است و نماز در آن اشکال دارد و هرگاه ضرورتى ایجاب کند که ملکى را براى مصلحت مسلمین از صاحبش بگیرند باید با او توافق کنند یا لااقل قیمت عادلانه روز را بپردازند و اگر در مالکیت ملک اختلافى هست باید به محاکم صالحه مراجعه شود.
خسارت دیدن گوشی که توسط مدیر توقیف شده
مدیر مدرسه ای مطابق آئین نامه موبایل دانش آموزی که بر خلاف مقررات گوشی همراه را به مدرسه آورده است را توقیف کرده و ناخواسته خسارتی به آن رسیده است آیا مدیر ضامن است؟
در صورتی که بچه بالغ باشد و مدیر شرط کرده و کوتاهی نکرده باشد ضامن نیست.
عفو دیه توسط مجنیّ علیه قبل از فوت
اگر مجني عليه (در قتل عمد) ساعاتي قبل از فوت قاتل خود را عفو کند آيا قصاص و ديه ساقط است؟
در قصاص عضو جایز است ولی در قصاص نفس در میان فقها اختلاف است و جواز عفو بعید نیست و احتیاط در مصالحه است ولی دیه خسارتی است که به مقتول وارد میشود و از او به ورثه منتقل میشود و مجنی علیه نمیتواند آن را ببخشد.
عفو سهم دیهی صغار توسط ولیّ و قیّم
آیا جدّ پدرى، یا وصی، یا قیّم صغار، هرچند مادر آنها باشد، حق دارد سهم الدیهیا دیاتی که براثر جرح بر صغار تحت کفالت خود وارد میشود را به کمتر از دیه شرعی یا جانی مصالحه کند، یا بهطورکلی آن را عفو نماید؟
جدّ پدرى، یا وصی، یا قیّم، حق ندارند دیه صغیر را ببخشند، یا به کمتر از مقدار شرعى مصالحه کنند، مگر اینکه مصلحت خاصی در آنجا حاکم باشد و منفعت صغیر ایجاب کند.
دیه کشته شدن سهوی دانشآموز بسیجی توسط مسئول پایگاه
مسئول برگزارى اردوى دانشآموزى، اسلحه کلاشینکف خود را بدون خشاب و فشنگ در اختیار دیگر اعضا قرار میداده است. در همین اثنا که اسلحه دست یکى از اعضا بوده، وى متأسفانه بدون اطّلاع مسئول اردو یک فشنگ جنگى که از قبل همراه خود داشته را داخل اسلحه به نحوى جاى میدهد که اسلحه آماده شلیک میگردد. به ناگاه ترقّهای صوتى در کنار مسئول برگزارى اردو منفجر میگردد، ایشان جهت برقرارى نظم اسلحه را از دست فرد مزبور گرفته، خشابى را که نزد خود داشته به روى اسلحه سوار کرده، اسلحه را از ضامن خارج نموده، لکن هنوز مسلّح نکرده که اشتباهاً دست وى به روى ماشه رفته و موجب شلیک و اصابت گلوله به یک نوجوان بسیجى میگردد. علیرغم سعى و تلاش تیم پزشکى، مصدوم فوت مینماید. با توجّه به توضیحات بالا چه کسى ضامن است؟
ظاهر این است که هر دو مشترک در برابر دیه ضامن هستند و براى تعیین مقدار مسؤولیت هرکدام باید نظر کارشناسان متعهّد را به دست آورند و در صورت شک، احتیاط آن است که این دو نفر باهم مصالحه کنند و درهرحال این قتل جزء قتل خطا نیست بلکه شبه عمد است.
عدم پرداخت دیه توسط صاحبکار در صورت بیاحتیاطی اجیر
اگر صاحبکار، شخصى را که در کار کندن چاه استاد و به کارش آگاهى کامل دارد و بیش از پنجاه سال دارد، براى کندن چاهى استخدام کند و آن شخص در حین انجام کار براى کندن و رفتن در چاه پایش بلغزد و در چاه سقوط کند و جان خود را از دست بدهد، آیا ورثه متوفى حقّى بر مالک محل مزبور دارند؟
در شرایط بالا، مالک محل مسئولیتی ندارد مگر اینکه آن محل داراى ویژگیهای خاصی بوده که موجب خطر میشده و مالک میدانسته و در اعلام آن کوتاهى کرده باشد.