سهم و حق زارعین ازملک مورد زراعت
قريب به سى سال قرارداد مزارعهای به شرح ذيل بين مالكين و زارعين مورداجرا است:الف زمين و آب و چاه و موتور و كود و سمپاشى و بذر و ساير هزینههای جانبى كلاً با مالكين.ب نيروى كار و شخم و كاشت و داشت با زارعين.ج هزينه برداشت بالاشتراك بين زارعين و مالكين بهتناسب يك سهم براى زارعين و دو سهم براى مالكين.د هزینههای مازاد داشت بهصورت مشترك و مساوى بين مالكين و زارعين.هـ محصول به سه سهم يك سهم براى زارعين و دو سهم براى مالكين، تقسيم میگردد، كه تاکنون اختلافى نداشتهاند.سؤال اين است كه: آيا زارعين بعد از سى سال عمل به اين قرارداد، در صورت فسخ، ازملک مورد زراعت سهم يا حقّى پيدا میکنند؟ اگر حقّى دارند به چه ميزان هست؟
اين مطلب تابع عرف محل است. اگر در عرف محل حقّى براى زارعين قائل هستند بايد مطابق آن عمل شود و اگر حقّى قائل نيستند حقّى ندارند.
خمس ملک وقف خاص
اگر ملکى را براى افراد معیّن، مثلاً فرزندان خود، وقف کند خمس دارد؟
هرگاه قبل از گذشتن سال خمسی وقف کند خمس ندارد. البته چنانچه آن ملك درآمدى داشته باشد و از مخارج سال آنها زياد بيايد بايد خمس آن را بدهند.
تفاوت وقف انتفاع و وقف منفعت
لطفا تفاوت وقف منفعت و انتفاع را بیان فرمایید.
وقف منفعت سبب می شود که منافع، ملک موقوف علیهم شود ولی در وقف انتفاع، ملک آن ها نمی شود و تنها می توانند از آن استفاده کنند.
خمس وقف خاص
اگر ملكى را بر افراد معيّنى، وقف کنند، چنانچه آن ملك درآمدى داشته باشد و از مخارج سال آنها زياد بيايد آیا خمس دارد؟
هرگاه ملكى را بر افراد معيّنى، مثلًا اولاد خود وقف نمايد، چنانچه آن ملك درآمدى داشته باشد و از مخارج سال آنها زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهند.
زمین وقفی مشاعی که شریک قصد فروش سهم خود را دارد
مقدارى درخت که چندین سال قبل مسلوب المنفعه شده بود، به مستأجر داده شد، پس از احیاى شرعى، سالها بطور مشاع بوده است. هم اکنون که شریک وقف از دنیا رفته است، ورثه او تصمیم دارند سهمیّه خود را به فروش برسانند، ولى اگر این ملک مشاع، که هم آبى است و هم دیمى، تقسیم گردد، نگهدارى آن مشکل و سودى براى وقف خامس آل عبا(علیه السلام) ندارد. آیا اجازه مى دهید که سهم وقف به فروش برسد و معادل پول آن، ملکى که نزدیک محل باشد خریدارى گردد، یا در راه دیگرى صرف گردد؟
چنانچه به تأیید معتمدین محل، وقف مزبور بلااستفاده مى شود و راهى براى حلّ مشکل به جز فروختن آن نیست، مجاز هستید آن را بفروشید و تحت نظر معتمدین، بلافاصله تبدیل به ملک مناسبى بنمایید.
تصرفات در ملک شخصی در مرض منجر به موت
تصرفاتی که در مرض منجر موت نسبت به اموال و املاک توسط میت انجام شده از اصل مال او حساب میشود يا از ثلث؟
طبق نظر ما بايد از كل مال حساب شود.
تعلّق ملک به ورثه در صورت کوتاهی وکیل
شخصی به وکیلش میگوید که فلان زمین را به اسم فلان پسرم بزن؛ امّا وکیل به هر دلیلی این کار را نمیکند تا اینکه موکل (مورث) میمیرد، حالا فرزندان دیگر میگویند آن زمین مال همه ورثه است و آن پسر هم ادعا میکند من آن زمین را میخواهم تکلیف چیست؟
درصورتیکه وکیل اقدامی نکرده، زمین تعلّق به همه ورثه دارد.
استفاده از منافع ملکی که وقف خاص شده در مورد مشابه
آیا می توان از منافع ملکی که برای مسجدى وقف شده و آن مسجد احتياج ندارد و احتمال هم نمىرود كه تا مدّتى احتياج پيدا كند برای مسجد ديگرى استفاده کرد؟
هرگاه ملكى را مثلا براى تعمير مسجدى وقف كنند چنانچه آن مسجد احتياج به تعمير ندارد و احتمال هم نمى رود كه تا مدّتى احتياج به تعمير پيدا كند در آمد آن ملك را مى توان به مصرف تعمير مسجد ديگرى رساند.
چگونگی تقسیم درآمد ملک وقفی مشترک بین چند مورد
اگر ملکی را وقف مسجدی کنند که از منافع آن به مصرف مسجد و امام جماعت و اذان گو بکنند در این صورت چگونه باید عمل کرد؟
هرگاه ملكى را وقف كنند كه عايدى آن خرج تعمير مسجد و امام جماعت و اذان گو و مانند آن شود، در صورتى كه معلوم باشد براى هر كدام چه مقدار معيّن كرده بايد به همان گونه مصرف كنند و اگر مقدارى براى آن تعيين نشده بايد مطابق نظر متولّى آن طور كه صلاح و مصلحت است عمل نمايند.
استفاده دیگران از ملک وقف خاص
آیا می توان از سرویس بهداشتی که وقف عده خاصی می باشد دیگران نیز استفاده کنند؟
تخلی کردن در جايى كه براى عدّه خاصى وقف شده، مانند مدرسه هايى كه مخصوص طلّاب است يا مساجدى كه آبريز آن فقط براى نمازگزاران مى باشد حرام است.