مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر ضرر مهمی نداشته باشد اشكالى ندارد; زيرا داروها به‌هرحال عوارضى دارند، ولى اگر ضرر مهمی داشته باشد تجويز آن جايز نيست، مگر در صورت ضرورت شديد و با كسب رضايت بيمار يا ولی او.

براى مقاصد طبی و مانند آن مشروع است، مشروط بر اينكه تجربه و آگاهى كافى داشته باشد و آثار منفى و خلاف شرعى بر آن مترتب نگردد. ولى براى كشف امور پنهانى، يا اطّلاع از گذشته و آينده و حال جايز نيست.

انتخاب راه دو لازم است.

در فرض مسئله دليلى بر وجوب و جواز این‌گونه درمان‌ها نداريم. ولى اگر بيمار خودش با علم به اين عوارض راضى بشود مانعى ندارد.

اگر بيمار درخطر نيست می‌تواند او را رها كند.

جايز نيست.

نسبت به مواردى كه دسترسى به ولى نيست، يا ولى ندارد مانعى نيست.

درصورتی‌که بيمار در شرايط خطرناكى باشد و اولياى مريض او را به طبيب بسپارند كه از او مراقبت كند و طرفين يا خصوص طبيب بداند كه اگر از بيمار غفلت كند، خطرى بيمار را تهديد می‌کند، چنانچه طبيب اين مسئوليت را پذيرفته باشد و ازآنجام‌وظیفه تخلّف نمايد، در برابر نتيجه آن مسئول است؛ و اگر عمداً و به‌قصد زيان رساندن به مريض اين كار را كرده باشد، قتل عمد، يا جرح عمد محسوب می‌شود، در غير اين صورت، شبه عمد است.

از ولی شرعى او اذن بگيرد و اگر ولی شرعى نداشت از حاكم شرع.

بهترين راه براى حلّ مشكل پزشكان ازنظر ضمان شرعى اين است كه از طريق رسانه‌های گروهى و طرقِ ديگرِ اعلان ‌همگانى، اعلام شود كه پزشكان نهايت سعى و كوشش و دقّت خود را براى درمان بيماران به كار می‌گیرند، ولى با توجّه به جهات مختلف، اعم از كمبودهاى علم پزشكى و وسايل شناخت بیماری‌ها و اختلاف وضع جسمى و روحى بيماران و خطاهاى احتمالى كه در طبيعت هر انسانى نهفته است، ممكن است عوارضى پيش آيد، پزشكان در برابر آن مسئول نيستند; و مراجعه به پزشك به معناى قبول اين رفع مسئولیت است. البتّه در برابر عوارضى كه براثر سهل‌انگاری و تقصير حاصل شود، مسئولیت آن‌ها به قوّت خود باقى است. اين اعلان ممكن است به‌صورت تابلويى در تمام مطب‌ها و بیمارستان‌ها نيز نصب شود، به‌طوری‌که به همه مراجعين تفهيم گردد و در مورد جرّاحی‌های مهم برائت خصوصى نيز گرفته شود.

چنانچه قبلاً مسئله را با بيمار در ميان بگذارد و به او تفهيم كند و او رضايت بدهد مانعى ندارد.

در صورت عدم‌تشخیص، لازم است او را به ديگرى ارجاع دهد.