استطاعت طلاب
آیا طلاب و کسانی که از محل وجوهات شرعیِ امرارمعاش می‌کنند مستطیع می‌شوند؟
طلاب و مانند آن‌ها، كه از محل وجوهات شرعيّه امرارمعاش مى‌كنند، درصورتی‌که ساير شرايط را داشته باشند واجب‌الحج مى‌شوند.
انجام حج توسط غیر مسلمان
آیا فرد غیر مسلمان مانند هندو می تواند اعمال حج را بجا آورد؟
نمی تواند و لازم است ابتدا مسلمان شود و بعد حج را انجام دهد.
عدم تفاوت حصول استطاعت در ماه‌های حج یا غیر آن
آیا لازم است در ماه‌های حج استطاعت حاصل شود یا در ماه‌های قبل از آن نیز اگر مستطیع شود واجب الحج می‌گردد؟
در استطاعت فرقى نيست كه در ماه‌های حج (شوّال، ذى‌القعده و ذی‌الحجه) حاصل شود، يا قبل از آن مستطيع گردد (مشروط بر این‌که زمان كافى براى تهيّه مقدمات و رسيدن به اعمال حج را داشته باشد) بنابراين، اگر استطاعت مالى پيدا شود و ساير شرايط نيز موجود باشد نمى‌تواند خود را از استطاعت خارج كند؛ مثلاً اموال خود را به كسى ببخشد، يا صَرف كار غیرضروری كند؛ حتّى قبل از فرارسیدن ماه‌های حج، اين كار جايز نيست.
انجام حج با زکات یا سهم امام اخذشده
آیا می‌توان زکات یا سهم امام گرفت و حج بجا آورد؟ و آیا کفایت از حجةالاسلام می‌کند؟
جايز است از مال زكات يا سهم امام بگيرند و حج به‌جا آورند و اين حج، حج واجب محسوب می‌شود.
استطاعت از طریق وام بانکی
آیا وام‌های بانکی که برای زیارت می‌دهند صحیح است؟ و آیا با پولی که از طریق وام بانکی به دست می‌آید شخص مستطیع می‌گردد؟
تنها راه استفاده از وام براي حج، عمره، عتبات و ساير سفرها دريافت وام قرض‌الحسنه می‌باشد و حداکثر کارمزد مجاز براي اين وام‌ها چهار درصد می‌باشد؛ و استفاده از ساير وام‌ها که در مقابل آن سود دريافت می‌شود و يا کارمزد بيش از چهار درصد دارد جايز نيست و سفر آن‌ها اشکال دارد.ضمناً در صورتي حج بر چنين شخصي واجب می‌شود که وام يا قرض از طريق مشروع باشد و مالي معادل آن داشته باشد و بتواند دين را با آن ادا کند یعنی پرداختن قرض براي او آسان باشد و زندگی او مختل نشود.
استطاعت بدهکار ادارات دولتی
آیا کسانی که بدهکار ادارات دولتی مانند اداره دارایی یا شهرداری‌ها و ... هستند مستطیع محسوب می‌شوند؟
كسانى كه بدهكار ادارات دولتى، مانند اداره دارايى و شهرداری و مانند آن هستند و براى پرداخت آن تحت‌فشارند، مستطيع نمى‌باشند، مگر این‌که اموالى در اختيار داشته باشند كه هزينه هر دو را تأمين نمايد.
عدم استطاعت به خاطر درنیامدن اسم در قرعه ثبت‌نامی
آیا کسی که برای عزیمت به حج باید در قرعه‌کشی ثبت‌نام کند اما قرعه به نام او درنیامده است مستطیع می‌باشد؟
كسى كه بلافاصله پس از استطاعت مالى براى تشرّف به حج ثبت‌نام كرده و در قرعه‌كشى شركت نموده، ولى قرعه به نام او اصابت نكرده و موفّق به عزيمت به خانه خدا نگرديده، مستطيع نشده و حج بر او واجب نيست، مشروط بر آن‌که راه صحيح ديگرى جز شركت در قرعه‌كشى نداشته باشد، ولى اگر مسامحه نموده و در ثبت‌نام تأخیر كرده، حج بر او واجب است.
استطاعت خدمه حج
آیا کسی که به‌عنوان خدمه به حج برود و اعمال حج را انجام دهد کفایت از حجةالاسلام می‌کند و آیا باید چنین پیشنهادی را بپذیرد؟
كسانى كه براى خدمت در سفر حج استخدام مى‌شوند، خواه به‌عنوان روحانى كاروان باشند، يا مدير، معاون و خدمه كاروان، يا اعضاى ستاد و بعثه حج، يا طبيب و پرستار، يا مأمورین انتظامى و مسؤولين بانك و غیر این‌ها و به اين صورت حج خود را بجا مى‌آورند، حج واجب آن‌ها محسوب مى‌شود، به‌شرط این‌که هزينه خانواده ایشان نيز در اين مدّت تأمين باشد، ولى تأمين زندگى آن‌ها در بازگشت شرط نيست و درهرحال هرگاه چنين پيشنهادى به آن‌ها شود و تاكنون حج واجبشان را بجا نياورده باشند واجب نیست بپذیرند هرچند بهتر قبول آن است.
حج مجنون ادواری
آیا کسی که مجنون ادواری است حج او درزمانی که عاقل است صحیح می‌باشد؟
اگر مجنون ادواری بتواند اعمال حج را درحالی‌که عاقل است (دور افاقه) بجاى آورد لازم است اين كار را انجام دهد؛ و هر عملی که نمی‌تواند انجام دهد نائب بگیرند.
محرم شدن قبل از استطاعت به امید این‌که بعد از محرم شدن مستطیع شود
آیا کسی که مستطیع نیست می‌تواند به امید این‌که بعد از محرم شدن هزینه سفر حج به او بذل شود و مستطیع گردد محرم گردد و آیا حج او کفایت از حج واجب می‌کند؟ مثلاً شخصى از مسجد شجره محرم شده، به اميد این‌که در جدّه برادرش هزينه سفر حج را به او بذل كند تا مستطيع گردد، به سمت جدّه حركت مى‌كند، ولى برادرش پولى ندارد كه به او بدهد. مدّتى براى تهيّه پول معطّل مى‌شود تا این‌که شخصى مقدارى پول به‌عنوان هديه يا مانند آن، به برادرش مى‌دهد و او هم آن را به وى بذل مى‌كند. آيا احرام او صحيح است؟
ظاهر اين است كه احرامش صحيح و حج او، كفايت از حجةالاسلام مى‌كند.
استطاعت با منزل گران‌قیمت زائد برشان
آیا کسی که منزل گران‌قیمت دارد مستطیع محسوب می‌شود؟
چنانچه كسى منزل گران‌قیمتی دارد كه زائد برشان اوست و چنانچه آن را تبديل به منزل مناسب كند قادر بر حج خواهد بود، بايد اين كار را انجام دهد و به حج برود.
داشتن ضروریات زندگی
آیا کسی که هزینه رفت‌وبرگشت را دارد اما ضروریات زندگی مانند خانه و وسیله سواری درشان ندارد حج بر او واجب است؟
در استطاعت براى حج، علاوه برداشتن هزينه رفت‌وبرگشت، داشتن ضروریات زندگى و آنچه در گذران زندگى به آن نياز دارد نيز شرط است؛ مثل خانه مسكونى (ملكى يا اجاره‌اى یا وقفی و مانند آن)، اثاث خانه، وسيله سوارى و مانند آن؛ البتّه در حدّى كه مناسب شأن او باشد و چنانچه عين آن‌ها را ندارد، پول يا معادل قيمت آن را داشته باشد.
