لزوم عمل به شروطی که قبل از عقد توافق شده است
چنانچه مردی قبل از جاری شدن صیغهی عقد و به هنگام گفتگوهای مقدماتی ازدواج شروطی را گذاشته و توافق کرده، امضا نمودهاند مثل اینکه زن (با دارایی و عدم دارایی شوهر زندگی نماید یا قبل از سامان گرفتن زندگی دختر مهریه را مطالبه ننماید) اما این شروط در قبالهی نکاح ذکر نشده است، آیا این شروط اعتبار دارد و لازم است طرفین به آن عمل نمایند؟
هرگاه قبلاً توافق بر شروطى شده و طرفین آن را امضا کردهاند، سپس عقد خواندهشده، این شروط لازمالاجرا است؛ و بهاصطلاح فقهى از قبیل شروط مبنی علیها العقد است.
تعهد به ازدواج و تعیین جریمه در صورت تخلف
چنانچه مردی به خانمی نوشته ای بدهد که تا تاریخی معلوم وی را با مهریه ای معلوم (مثلاً 500 سکه طلا) عقد خواهد کرد و اگر تا آن تاریخ، وی را عقد نکرد، باید به وی 500 سکه طلا بدهد اما مرد بنا به هر دلیلی زن را عقد نکرده است.حال، آیا گرفتن سکه ها از مرد با عنایت به اینکه هیچگونه عقد و صیغه ای صورت نگرفته است؛ از لحاظ شرعی چه حکمی دارد؟
با توجه به آنچه نوشته اید چنین تعهدی باطل است و مرد تکلیفی نسبت به عمل کردن به آن ندارد.
شرط ترک اعتیاد و عمل نکردن به آن
چنانچه مرد بگويد: «اعتياد خود را ترك میکنم» ولى عمل نكند، جزء کدام قسم از شروط ضمن عقد است؟
اين شرطِ صفت نيست و شرطِ فعل است و تخلّف آن موجب جواز فسخ نمیشود ولى اگر شرط شود كه معتاد نيست و بعد خلاف آن ظاهر شد طرف مقابل میتواند عقد را فسخ كند.
حکم شرط کردن نگهداری از والدین همسر
چنانچه شوهر یا زن قبل از عقد بگویند به شرطی با شما ازدواج میکنم که از والدین پیری که دارم رسیدگی نمایید و زن یا مرد قبول نموده، آیا الزامآور است؟
چنانچه قبل از عقد شرط شده است و عقد بنابراین شرط خواندهشده است، الزامآور است.
پذیرفتن قول دختر در مورد عدم بکارت
چنانچه شوهر پس از ازدواج متوجه شود که همسر او باکره نیست، ولی دختر ادّعا نماید که قبلاً بکارت او زایل شده بوده است، میتوان ادّعای او را پذیرفت؟
چنانچه دختر اقرار كند بكارتش قبل از ازدواج زایل شده قول او مقدّم است.
مشروط شدن ازدواج دوم به طلاق همسر اول و وجوب عمل به آن
چنانچه شخصی به زن دوم خود قول داده باشد که اگر با من ازدواج کنی زن اولم را طلاق می دهم و زن دوم با این شرط ازدواج را قبول کرده باشد و در حال حاضر طلاق زن اول برای او عسر و حرج داشته باشد آیا وفای به این شرط واجب است؟
باید به نحوی زن دوم را راضی کند.
اعتبار شرط تنصیف اموال در عقدنامه ها
همچنان که استحضار دارید در بند اول شروط ضمن عقد که بصورت چاپی دراوراق سند ازدواج آورده شده است درصورتی که درخواست طلاق از سوی مرد باشد ،نصف دارایی مرد بایستی به زوجه انتقال یابد، این شرط به تقلید از فرهنگ غربی وارد سند ازدواج کشور گردیده است ، با در نظر گرفتن مبانی حقوق زن و مرد در اسلام و آموزه های دینی در ارتباط با جایگاه این دو در نظام اجتماعی و بنیاد خانواده ، آیا وقت آن نرسیده این شرط با مراجعه به موازین شرع مقدس اسلام از سند ازدواج برداشته شده ، مفسده مترتب آن(عدم امکان طلاق در موارد اضطرارو تضییع حقوق و بخش عمده ای از مال مرد به خاطر دستوری که در شرع مقدس اسلام نیست) برطرف گردد؟
ما بارها گفته ایم که این شرط دارای ابهام و اجمال زیادی است و نمی تواند معتبر باشد و طرفین می توانند در این مورد با هم مصالحه کنند.
شرط ضمن عقد انتقال واحد مشخص و کشف عدم وجود خارجی آن
مهریه زوجه 14 سکه قید شده ولیکن در قسمت سایر شرایط عقدنامه قید شده که زوج یک واحد آپارتمان به آدرس مشخص بنام زوجه منتقل نماید حال مشخص شده که چنین واحد آپارتمان وجود ندارد، لازم به ذکر است قید نشده است که قیمت آپارتمان چقدر است و نیز قید نشده است که بابت بخشی از مهریه باشد، یا زوج باید قیمت را بدهد و آیا این شرط باطل است و آیا این شرط ابتدایی است؛ لازم به ذکر است زوجه میگوید اگر این شرط نبود حاضر نمی شد که با14 سکه مهریه ازدواج کند.
فرقی نمی کند، باید معادل ارزش آن ملک را پرداخت کند.
مهریه به صورت شرط ضمن عقد و طلاق قبل از عمل به شرط
مهریه زنی یک میلیون تومان به شرط انتقال یک باب خانه معین توسط زوج ظرف یک سال، ضمن عقد نکاح تعیین می شود.1-چنانچه زوج قبل از انجام شرط فعل مذکور، زوجه خود را طلاق شرعی دهد، آیا به جهت منتفی شدن عقد اصلی، شرط فعل مذکور نیز زایل می شود و دیگر زوجه حقی نسبت به خانه مذکور ندارد یا دارد؟ 2-اگر زوج قبل از طلاق و قبل از انتقال خانه مذکور به زوجه، آن را به شخص ثالثی بفروشد. آیا معامله دوم صحیح است یا زوجه به استناد شرط ضمن عقد نکاح، می تواند ادعا کند معامله یاد شده سبب تضییع حق وی شده؛ بنابراین نافذ نیست و آن را ردّ بنماید؟3-در صورتی که زوج بعد از عقد نکاح و قبل از عمل به شرط یاد شده، از دنیا برود و عقد نکاح به سبب مرگ منفسخ شود، آیا زوجه می تواند علیه ورثه نسبت به انتقال خانه مذکور اقامه دعوا کند، یا به جهت این که شرط فعل تنها ایجاد تکلیف علیه مشروط علیه می کند و حکم وضعی بر آن بار نمی شود تا قابل انتقال به ترکه باشد، دیگر پس از وفات زوج، تکلیف مذکور منتفی می شود و زوجه حقی به خانه ندارد؟4-در صورتی که مهر مذکور به صورت شرط فعل ضمن عقد نکاح تعیین نمی شد بلکه به عنوان یک قرارداد معین و مستقل تعیین می شد، آیا تأثیری در پاسخ پرسشهای سابق الذکر داشت یا خیر؟
1-با توجه به اینکه شرط مذکور بخشی از مهریه است باید پرداخت شود خواه طلاق قبل از یکسال باشد یا بعد از یکسال. 2-معامله باطل است. 3-همانطور که عرض شد این نوع شرط ها جزئی از مهریه است و باید پرداخت شود البته اگر طلاق قبل از آمیزش باشد مهریه نصف می شود. 4-این گونه تغییر عبارت در ماهیت شرط تغییری ایجاد نمی کند.
اقسام شروط ضمن عقد نکاح
شروط ضمن عقد نكاح بر چند قسم است؟
شروط ضمن عقد بر دو قسم است:الف) شروطى كه بيانگر صفات طرفين است، مثل اینکه شرط میشود زوج مهندس است يا سنّش 25 سال است يا همسر ندارد يا ... . اگر بعداً خلاف اين شروط ظاهر شود زوجه در اينجا حق فسخ عقد نكاح را دارد.ب) شرایطی كه غير از صفات طرفين را دربرمی گيرد، مثل آنجا كه گفته شود زوج خانه مستقل براى زندگى تهيه میکند. در اين دسته از شرايط اگر خلاف آن ظاهر شد (مثلاً در مورد بالا زوج در خانه پدر زندگى كند) زوجه حق فسخ عقد نكاح را نخواهد داشت. البته بايد توجه داشت حاكم شرع میتواند او را مجبور كند تا به شرطش عمل كند.