كسى كه توانايى سفر حج ندارد و اميدى به توانایی‌اش در آينده نيز نمى‌باشد، علاوه بر اين، ازنظر مالى نيز مستطيع نيست، اگر شخصى نفقه حج او را بدهد، حج بر او واجب نمى‌شود تا شخصى را نايب كند كه از طرف او به حج برود، همچنين است اگر شخصى او را ميهمان كند.
حج بذلی كفايت از حج واجب مى‌كند.
هرگاه كسى مخارج رفتن به مکه را ندارد، ولى ديگرى مالى به او مى‌بخشد، يا در اختيار او مى‌گذارد كه با آن حج برود و مخارج زن و فرزند او را نيز در اين مدّت مى‌پردازد، بر چنين كسى حج واجب است؛ هرچند بدهكار باشد و در موقع بازگشت نيز وسيله كافى براى امرارمعاش نداشته باشد و قبول كردن چنين هديه‌اى واجب است، مگر این‌که منّت، يا ضرر، يا مشقّت غیرقابل تحمّلى به همراه داشته باشد و اين حج كفايت از حج واجب مى‌كند و آن را حج بذلى مى‌نامند.
در حج بذلى، دهنده پول مى‌تواند از بذلش برگردد (مگر این‌که خويشاوند يكديگر باشند) ولى اگر در بين راه باشد، بايد هزينه بازگشت او را بپردازد و اگر بعد از احرام باشد، بازگشت او اشكال دارد، ولى در مواردى كه از فيش استفاده مى‌شود و عملاً قابل بازگشت نيست، حقّ رجوع ندارد.
قربانى در حج بذلى بر عهده دهنده پول (باذل) مى‌باشد، ولى کفارات بر عهده وى نيست، هرچند احتياط مستحب آن است كه کفارات غیرعمدی را بپردازد؛ و اگر باذل پول قربانى را ندهد و حاجى حيوانى براى قربانى یا پول آن را، نداشته باشد بايد سه روز در سفر حج و هفت روز پس از بازگشت (مجموعاً ده روز) روزه بگيرد.
مواردى كه شخص، يا نهاد، يا ارگانى، فردى را بدون این‌که ملزم به انجام كارى باشد به حج مى‌فرستد، شبيه حج بذلى است و قبول آن لازم است و كفايت از حج واجب مى‌كند.
اگر شخصى مالى معادل مخارج حج به ديگرى ببخشد سه صورت دارد:الف: شرط کند كه حج بجا آورد، بايد قبول كند و طبق شرط عمل نمايد. ب: اگر پول دهنده بگويد: «مخيّر هستى كه با آن حج بجا آورى، يا درراه ديگر مصرف كنى» در اين صورت نيز بايد حج بجا آورد.ج: بلكه اگر اسم حج را هم نياورد و فقط مال را به او ببخشد، احتياط آن است كه قبول كند و حج بجا آورد؛ مشروط بر این‌که در بازگشت زندگى او تأمين باشد و چنين حجی، كفايت از حج واجب مى‌كند.
