وقف توسط شخص حقوقی
شخص حقوقی می تواند واقف باشد؟
در صورتی که شرایط لازمه حاصل شود مانعی ندارد.
عدم لزوم تولیت وقف توسط خود واقف
آیا واقف همان متولی می باشد واگر واقف متولی برای موقوفه مشخص نکند بعد از وقف می تواند متولی برای آن مشخص کند ؟
بايد توجه داشت كه لزومى ندارد واقف خودش متولّى باشد مگر اينكه در ضمن وقف شرط كند والاّ واقف بعد از وقف ديگر تسلّطى بر موقوفه ندارد و اگر خود او متولّى باشد نمى تواند متولّى بعد از خود را تعيين كند مگر اينكه باز هم در ضمن وقف شرط كرده باشد. واگر متولّى در ضمن وقف تعيين نشده باشد اين وظيفه حاكم شرع است كه شخصى را براى تولّى امور وقف تعيين كند و ديگران تسلّطى براى معيّن كردن اين شخصى ندارند.
فروش و واگذاری عین مال محبوس
الف) در صورت تأمين منافع حبس تا پايان مدّت حبس، آيا فروش عين مال اشكال شرعى دارد؟ب) با درنظرگرفتن اين نكته كه مال محبوسه به ورّاث منتقل مى‌شود، آيا ورثه اجازه دارند با تأمين منافع حبس، عين مال محبوسه را واگذار يا منتقل كنند؟
اگر حبس موقّت باشد بعد از پايان مدّت به ورثه بازمى گردد، ولى ورثه نمى توانند قبلاً منافع تمام مدّت را بپردازند وعين محبوسه را قبل از پايان مدّت تصرّف كنند.
حبس به معنی حبس عین مال و صرف منافع
آيا در حبس غير مؤبّد، عين مال حبس مى‌گردد، يا منافع آن؟
حبس به معنى حبس عين و صرف منافع است، نه حبس منافع.
عقد لازم بودن حبس
آيا حبس غير مؤبّد از عقود جايز مى‌باشد، يا لازم؟
حبس خواه موقّت باشد يا دائم، عقد لازم است.
لوازم فرسوده وقف شده ای که ارزش مالی چندانی ندارند
ميزى فرسوده و بلااستفاده در مسجد موجود و فضايى را به خود اختصاص داده است با توجّه به اين كه ميز وقف مسجد مى‌باشد و كسى هم خريدار آن نيست، آيا به جهت حفظ نظافت و استفاده بهتر از فضاى مسجد مى‌توان آن را دور انداخت؟
در صورتى كه مورد نياز مسجد نباشد و ارزش مالى ندارد و كسى خريدار آن نباشد، مى توان آن را به كسى كه نياز دارد داد.
جابجایی ساختمان برخی از امامزاده‌ها، يا مساجد يا حسينيّه‌ها
آيا مى‌توان ساختمان برخى از امامزاده‌ها، يا مساجد يا حسينيّه‌ها را توسّط دستگاه‌هاى مدرن به مكان ديگرى منتقل كرد، به گونه‌اى كه ساختمان آن صحيح و سالم و بدون كمترين آسيبى در محلّ جديد قابل استفاده باشد؟ در صورت جواز حكم زمين آن چيست و آيا بناى موجود در زمين جديد حكم وقف دارد؟
اين كار جايز نيست؛ زيرا زمين آن وقف و ساختمان، مخصوص همان زمين است، ولى چنانچه اين كار انجام شود، زمين همچنان موقوفه است.
فروش موقوفه به خاطر اختلاف
اگر بين كسانى كه مال براى آنان وقف شده اختلافى پيدا شود به گونهای که بيم آن مىرود كه فسادى به بار آيد، خونى بريزد يا اموالى تلف شود در این صورت تکلیف چیست؟
هرگاه در وقف خاص بين كسانى كه مال براى آنان وقف شده چنان اختلافى پيدا شود كه اگر مال وقف را نفروشند بيم آن مى رود كه فسادى به بار آيد، خونى بريزد يا اموالى تلف شود، در اين صورت مى توانند آن مال را بفروشند و در مصرفى كه به مقصود وقف كننده نزديكتر است صرف نمايند.
عدم جواز فروش موقوفه به خاطر ناتوانی واقف
شخصى چند اصله نخل وقف حضرت سید الشّهداء(علیه السلام) نموده و سالیان طولانى است که خرماى آن صرف عزادارى مى شود، امّا هم اکنون واقف پیر شده و توانایى سرپرستى نخل ها را ندارد و امکان دارد که نخل ها بر اثر بى سرپرستى از بین برود، آیا واقف مى تواند نخل ها را بفروشد و پول آن را خرج ساخت بناى حسینیّه نماید؟
لازم است آنها را به شخص امینى واگذار کند تا آنها را سرپرستى نماید، حتّى مى تواند از درآمد آن اجرتى براى او قرار بدهد; ولى فروش آن نخل ها جایز نیست.
زمین وقفی مشاعی که شریک قصد فروش سهم خود را دارد
مقدارى درخت که چندین سال قبل مسلوب المنفعه شده بود، به مستأجر داده شد، پس از احیاى شرعى، سالها بطور مشاع بوده است. هم اکنون که شریک وقف از دنیا رفته است، ورثه او تصمیم دارند سهمیّه خود را به فروش برسانند، ولى اگر این ملک مشاع، که هم آبى است و هم دیمى، تقسیم گردد، نگهدارى آن مشکل و سودى براى وقف خامس آل عبا(علیه السلام) ندارد. آیا اجازه مى دهید که سهم وقف به فروش برسد و معادل پول آن، ملکى که نزدیک محل باشد خریدارى گردد، یا در راه دیگرى صرف گردد؟
چنانچه به تأیید معتمدین محل، وقف مزبور بلااستفاده مى شود و راهى براى حلّ مشکل به جز فروختن آن نیست، مجاز هستید آن را بفروشید و تحت نظر معتمدین، بلافاصله تبدیل به ملک مناسبى بنمایید.
