هرگاه جنب از حرام به‌واسطه نداشتن آب، يا عذر ديگر، يا تنگى وقت تيمّم كند، عرق‌های بدن او بعدازآن پاك و نماز با آن صحیح است ولی مادام که بدن یا لباس از سابق عرق دارد با آن نماز نخواند بنا بر احتیاط واجب، ولی عرق‌های بعد از تیمم مانعی ندارد.
غسل صحیح است و اگر سبب قضا شدن نماز او شود گناه مهمی کرده است.
در این مسئله از «امر ظاهری عقلی» پیروی کرده است یعنی تصوّر عقلی او این بوده که وقت ندارد؛ و می¬دانیم «امر ظاهری عقلی» مجزی نیست؛ مانند جایی که نذر کرده سه‌شنبه را روزه بگیرد و به خیال این¬که سه‌شنبه است روزه گرفته و سپس معلوم می¬شود دوشنبه بوده است، در اینجا نیز احتیاط در تکرار است و ترک محرمات لازم نیست، تنها از رابطه با همسر بپرهیزد تا کسی به نیابت از او طواف نساء بجا آورد.
هرگاه شخصى كه احرام عمره بسته، به سبب عذرى دیرهنگام وارد مکه شود، به‌طوری‌که اگر بخواهد عمره به‌جا آورد وقت وقوف به عرفات مى‌گذرد، يا مى‌ترسد كه وقت آن بگذرد، چنين شخصى بايد از حج تمتّع (عمره تمتع) به حج افراد عدول كند و با همان احرام عمره تمتّع كه عدول به اِفراد كرده به عرفات برود و مثل ساير حجاج تمام اعمال حج را به‌جز قربانى كه بر او واجب نيست انجام دهد؛ و به‌این‌ترتیب حج او كامل مى‌شود و پس از بجا آوردن اعمال حج، عمره مفرده بجا آورد و حج او صحيح است و كفايت از حجةالاسلام مى‌كند.
اگر شخصى به خاطر عذرى بدون احرام وارد مکه شود و وقت هم تنگ باشد، بايد براى حج اِفراد در مکه احرام ببندد و اعمال حج را بجا آورد و پس‌ازآن، عمره مفرده انجام دهد و حجش صحيح است.
منظور از تنگى وقت در عمره تمتع، خوف نرسيدن به وقوف اختيارى عرفه است، كه وقت آن از ظهر روز نهم ماه ذی‌الحجه تا غروب آفتاب است.
كسى كه قصد دارد حج مستحبی بجا آورد و پس از ورود به مکه متوجّه مى‌شود كه وقت تنگ است، به حج اِفراد عدول مى‌كند؛ يعنى مستقیماً به اعمال حج اِفراد مى‌پردازد و عمره مفرده بر او واجب نيست.
كسى كه وظيفه‌اش حج تمتّع است و به هنگام احرام يقين دارد كه اگر بخواهد عمره تمتّع بجا آورد به وقوف عرفات نمى‌رسد، چنين شخصى مى‌تواند از همان ابتدا به نيّت حج اِفراد محرم شود و پس از انجام حج، عمره مفرده بجا آورد و اعمالش صحيح است.
هرگاه زن گرفتار عادت ماهانه یا نفاس شود و نتواند طواف و نماز طواف را، كه شرط آن طهارت است، پيش از رسيدن زمان اعمال حج (و وقوف به عرفات) انجام دهد و اگر بخواهد صبر كند تا پاك شود مى‌ترسد وقت وقوف به عرفات بگذرد، بايد از حج تمتّع (عمره تمتع) به حج افراد عدول كند و با همان احرام به عرفات برود و اعمال حج را انجام دهد و بعد از بازگشت به مکه و پاك شدن، طواف‌های حج و نمازهاى طواف را انجام دهد و پس از اتمام حج براى عمره مفرده به مسجد تنعيم رفته و ازآنجا محرم شود و اعمال عمره مفرده را انجام دهد و احتياط واجب آن است كه در پايان آن طواف نساء را نيز بجا آورد. خواه حائض شدن قبل از احرام باشد، يا بعد از احرام. حكم زن زائو نيز همين است.
اگر سال اوّل استطاعت اوست و قدرت بر اعمال حج، حتّى به شكل اضطرارى ندارد، مستطيع نبوده و حج بر او واجب نيست، ولى براى داخل شدن به مکه بايد مُحرم شود و با انجام اعمال عمره مفرده، از احرام خارج گردد، ولى اگر سال اوّل استطاعت او نباشد و قبلاً حج بر او واجب شده، درصورتی‌که اميد به بهبودى ندارد بايد نايب بگيرد تا حج تمتّع را براى او انجام دهد و خودش براى وارد شدن به مکه طبق آنچه در بالا گفته شد عمل كند و چنانچه براى اين شخص انجام اعمال حج تمتّع ممكن باشد، هرچند با انجام اضطرارى اعمال، لازم است محرم شود و هر مقدار از اعمال را كه توانايى دارد خودش يا با كمك گرفتن از ديگران انجام دهد و براى بقيّه نايب بگيرد، ولى در وقوف به عرفات و مشعر، گرفتن نايب كافى نيست.
هرگاه از طريقى برود و مانعى براى رفتن به مکه از آن راه حاصل شود، امّا راه ديگرى وجود دارد كه ممكن است از آن برود ولى خوف آن دارد كه به‌موقع براى اعمال نرسد، نمى‌تواند به‌صرف خوف، اعمال مصدود را انجام دهد و از احرام خارج گردد؛ بلكه وظيفه‌اش آن است كه از آن راه برود و زمانى كه وقت اعمال حج گذشت با عمره مفرده از احرام خارج گردد.
اگر در آن‌وقت محدود وسیله دیگری برای تیمم نداشته، روزه‌اش صحیح است.
